MENU
  • ÇEVİRİ
  • YORUM
  • YARGI KRİZİ
  • PİYASALAR
  • GÜNDEM
  • DÜNYA
  • EDİTÖRDEN
  • SPOR
  • KÖŞE YAZILARI
  • DOSYA>Seçimin Ardından
  • GENEL
  • KİTAP
  • DOSYA>Avrupa'nın Seçimi
  • DOSYA>Emekliler
  • YAZARLAR
  • FOTO GALERİ
  • WEB TV
  • ASTROLOJİ
  • RÜYA TABİRLERİ
  • HABER ARŞİVİ
  • YOL TRAFIK DURUMU
  • RÖPORTAJLAR
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • E-Bülten
Yeni Arayış
Yeni Arayış
Yeni Arayış
  • ANA SAYFA
  • KÖŞE & YORUM YAZILARI
  • GÜNDEM
  • KATEGORİLER
    • SİYASET
    • EKONOMİ
    • DIŞ POLİTİKA
    • KÜLTÜR SANAT
    • HUKUK
    • TEKNOLOJİ
    • PSİKOLOJİ
    • FELSEFE
    • KENT
    • EDEBİYAT
    • SAĞLIK
    • ASTROLOJİ
    • GEZİ
    • SÖYLEŞİ
    • EKOLOJİ
    • MEDYA
    • EĞİTİM
  • KÜNYE & İLETİŞİM
Kapat
estheteclinic haber üstü reklam

Sanayi üretiminde bardağın yarısı boş, hayır yarısı dolu!

Ana SayfaEkonomi̇Sanayi üretiminde bardağın yarısı boş, hayır yarısı dolu!
Sanayi üretiminde bardağın yarısı boş, hayır yarısı dolu!
12 Kasım, 2024, Salı 08:00
  • yazdıryorum yazfont küçültfont büyüt
Alaattin Aktaş
Alaattin Aktaş

Sanayi üretimi haziran, temmuz ve ağustostan sonra eylülde de geçen yılın aynı ayındaki üretimin altında kaldı. Bu, takvim etkisinden arındırılmış endekse göre yapılan hesaplamayı gösteriyor.

Ama diğer yanda mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeksle yapılan hesaplama, eylül ayındaki üretimin ağustosun üstünde gerçekleştiğini ortaya koydu.

Aynı eğilim hem de daha belirgin bir şekilde imalat sanayi üretimi için de geçerli. İmalat sanayi üretimi eylülle birlikte tam yedi aydır geçen yılki düzeyin altında seyrediyor. Ama toplam üretimde olduğu gibi imalat sanayi üretiminde de eylülde ağustosa göre bir artış kaydedildi.

İşte o yüzden diyorum ya sanayi üretiminde bardağın yarısı boş mu, yoksa yarısı dolu mu, diye...

Biri eğilim, biri değil!

Bardağın yarısı dolu yaklaşımıyla iyimser bir tablo çizmek ne kadar doğru? Çünkü böyle bir değerlendirme, bir aylık duruma bakıp bunu eğilime baskın tutmak anlamına gelir.

Bir tarafta aylardır devam eden bir eğilim var.

Diğer tarafta en azından şimdilik yalnızca bir ay için ortaya çıkmış bir gerçekleşme var.

Dolayısıyla eylülde ağustosa göre kaydedilen iyileşmeyi öyle çok da önemsememek gerekir. Bu artış eylül sonrasında da sürer ve asıl önemlisi de geçen yılın üstüne çıkılmaya başlanır, sanayideki gidişatın düzeldiği ancak o zaman söylenebilir.

Yoksa şimdi bir aylık iyileşmeyi esas alarak yapılacak değerlendirmeler eksik kalır.

Dokuz aylık üretim aynı

Sanayi üretimindeki gidişatı değerlendirirken yıllık ve aylık değişime bakılabileceği gibi daha geniş zaman dilimlerini karşılaştırmakta da yarar var. Bu da son iki yılın ilk dokuz aylık dönemlerinin toplamının karşılaştırılması.

Bu karşılaştırmayı üç endeks üzerinden yapmak mümkün. Hiçbir arındırmaya konu olmamış ham endeks ve takvim etkisinden arındırılmış endeks ile mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks.

Ham endeks, 2023 yılının ilk dokuz ayının ortalamasında 103.64 düzeyinde oluşmuştu. Söz konusu endeksin bu yılın aynı dönemindeki ortalaması 103.33 oldu.

Takvim etkisinden arındırılmış endekste de hemen hemen aynı değerler oluştu. Söz konusu endeks geçen yılın ilk dokuz ayının ortalamasında 103.65, bu yıl ise 103.35 düzeyinde.

Sanayi üretimi her iki endekse göre bu yıl dokuz ay ortalamasında geçen yılın yüzde 0.3 kadar altında kaldı.

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre olan üretimde ise geçen yıla göre hiç değişiklik yok. Bu endeks geçen yıl ilk dokuz ay ortalamasında 106.30 düzeyinde oluşmuştu, bu yılki değer ise 106.29.

İlk ayların avantajı tükendi

Bu yılki sanayi üretimi grafikte de kolaylıkla izlenebileceği gibi şubat ve mart aylarında geçen yılın üstünde gerçekleşti. Ocak, nisan ve mayıs ayları hemen hemen aynı düzeyde geçildi; son dört ayda ise 2023’ün çok altında kalındı.

Şubat ve marttaki görece yüksek üretimin avantajı artık tükendi ve dokuz ay toplamındaki üretim artık geçen yılın altında kalmaya başladı.

Dolayısıyla son ay kaydedilen üretim artışı hızlanarak devam etmezse 2023’le farkın giderek daha da açıldığını izleyeceğiz.

Büyüme yüzde 3’ü ancak bulur

Bu yılın revize büyüme tahmini yüzde 3.5. Başlangıçta yüzde 4 olan büyüme hızı hedefi yüzde 3.5’e revize edildi ama bu düzeyi yakalamak da artık hiç mümkün olacak gibi görünmüyor.

İşte sanayi üretimi verileri ortada. Yılın ilk üç çeyreği toplamında geçen yılın yüzde 0.3 kadar altında kalan bir üretim söz konusu. Geçen yıla göre artış bir yana düşüşten söz ediyoruz.

Sanayinin GSYH içindeki payı yaklaşık beşte bir düzeyinde.

Şimdi, sanayi üretiminde son çeyrekte 2023’e göre artıya geçilecek bir düzey yakalanamazsa, ki bu pek mümkün görünmüyor, GSYH’nin beşte biri en iyi olasılıkla 2023 düzeyinde kalacak demektir.

Sanayi üretiminde son çeyrekteki aylık ortalama üretim, ilk üç çeyrekteki aylık ortalama üretimin ortalama yüzde 9-10 üstünde olur. 2023’te böyleydi, önceki yıllarda da buna yakındı.

Bu yılın son çeyreğinde de ilk üç çeyreğe göre böyle bir ivme yakalanmalı ki 2023’le olan fark çok fazla açılmasın. Lütfen dikkat; böyle bir ivme, ancak farkın açılmasını önleyecek; fark kapanmayacak. Şu durumda sanayi üretiminden GSYH’ye katkı gelmeyeceği ortada.

İlk yarıdaki gerçekleşmeden sonra yılın tümündeki yüzde 3.5’lik büyüme için ikinci yarıda yüzde 3.2 büyüme gerekiyordu. Anlaşılan ikinci yarıda bu oran yakalanamayacak ve yıllık büyüme yüzde 3’ü ancak bulacak.

----

Bu yazı, yazarın izniyle https://www.ekonomim.com/yazar/alaattin-aktas/30 adresinden alınmıştır.

  • Politika faizi (muhtemelen) 23 Ocak’ta indirilecek Politika faizi (muhtemelen) 23 Ocak’ta indirilecek
Yazarlar sayfasını izyeret ettiniz mi?
Sanayi ÜretimiHam Endeks

Yorum Yazın

e-bülten sağ blok
Alaattin Aktaş
    Alaattin Aktaş

    Bizi Takip Edin
    Facebook
    X (Twitter)
    Instagram
    Linkedin
    Mastodon
    Bluesky
    Köşe Yazarları
    Murat Aksoy
    Murat Aksoy Şirin: Bu kitabı alamayacak babalara ücretsiz ulaştırmak istiyorum
    Bahattin Yücel
    Bahattin Yücel İsrail-İran ve Ortadoğu
    Burak Can Çelik
    Burak Can Çelik İsrail-İran geriliminde yeni perde: Son gelişmeler ve bölgesel yansımalar
    Tunay Şendal
    Tunay Şendal İsrail-İran Savaşı’nın dinamikleri ve Türkiye
    Mehmet Hasgüler
    Mehmet Hasgüler Bir AİHM kararı: Kara haber mi müjde mi?
    Gülseren Aydın
    Gülseren Aydın Meltem Arıkan oyunlarına feminist bakış
    Ali Kılıç
    Ali Kılıç BOP tıkır tıkır işliyor: Sessiz kartlar, derin hesaplar
    Hakan Şahin
    Hakan Şahin İsrail’in İran Saldırısı Türkiye’ye Neler Söylüyor?
    Korhan Gümüş
    Korhan Gümüş Yetimhane dünyanın en ilginç mimari koruma projelerinden biri olabilir
    Turgay Bozoğlu
    Turgay Bozoğlu Nükleer gölge ve ekonomik fırtına: Yeni bir krize hazır mıyız?
    Çağatay Arslan
    Çağatay Arslan Bir dostu ölü götürmek
    Bahar Akpınar
    Bahar Akpınar Penelope’nin örgüsünden bugünün kadınlarına: Oyalanmanın, hatırlamanın ve direnmenin ritmi
    Bekir Ağırsoy
    Bekir Ağırsoy 1988-89 En Güzel Futbol Sezonu(muz) (2): Başka türlü bir şey
    Hakan Tahmaz
    Hakan Tahmaz Ferdi Zeyrek’in cenaze töreninin çoklu anlamı 
    Burcu Ağca Karakaya
    Burcu Ağca Karakaya Kopya çekmedim, sadece kendi algoritmamı kullandım!
    Buse Ayazma
    Buse Ayazma Duygusal zekalarımız savaşsın isterdim ama…
    Betül Özdemir Güran
    Betül Özdemir Güran Ötekiyle aynı arasında nefes aralığı: Cehennemden aşka bir yolculuk
    Mesut Balcan
    Mesut Balcan Acının estetiği ve gerçekliği: Werther'den Müslüm Baba'ya uzanan çığlıklar ve acının ortak dili 
    SON GELİŞMELER
    İhraç edilen teğmenlerin avukatlardan açıklama
    İhraç edilen teğmenlerin avukatlardan açıklama
    Saadet Partisi Genel Başkanı Mahmut Arıkan, Yalova'da tersane işçileriyle bir araya geldi
    Saadet Partisi Genel Başkanı Mahmut Arıkan, Yalova'da tersane işçileriyle bir araya geldi
    MSB kararını açıkladı: Teğmenler TSK'dan ihraç edildi
    MSB kararını açıkladı: Teğmenler TSK'dan ihraç edildi
    DEM Parti İmralı Heyeti’nden Pervin Buldan, DTK Eş Başkanı Leyla Güven’i cezaevinde ziyaret etti
    DEM Parti İmralı Heyeti’nden Pervin Buldan, DTK Eş Başkanı Leyla Güven’i cezaevinde ziyaret etti
    instagram gel gel
    tanpınar haber altı
    Yeni Arayış
    KünyeGizlilik PolitikasıE-BültenRSSSitemapSitene EkleArşiv
    SOSYAL MEDYA BAĞLANTILARI
    FACEBOOKTWITTERINSTAGRAMLINKEDIN

    Yeni Arayış | Onemsoft Haber Yazılımı