Otorite, insanın tecrübe alanlarının bir bütün olarak işgal edilmesi ve gasbedilmesidir. Felsefede, bilimde, sanatta, edebiyatta, ahlakta, maneviyatta gelişebilmek için en iyi yol bireyin otoritelerin kabalığından, kalabalıklığından ve kısırlığından kurtulup özgürlük vadisinde yalnız başına kalması, yaşaması ve yürümesidir.
Otorite kavramından ve kurgusundan hep korktum. Özgürlük kavramı, duygusu, düşü ve düşüncesi, ümit ve umut gibi hep içimi ısıttı. Bilim, din, siyaset, kültür, idare dahil her alanda otoriteler arttıkça, özgürlüğün silikleştiğini ve silindiğini düşündüm. Otorite ve özgürlük, her zaman için birbiriyle uzlaşmaz iki kavramdır. Otorite içinde özgürlük arayışında olmak, aslında köleliğe teslim olmaktır.Özgürlük için bütün otoritelere başkaldırmayı hep en değerli erdem olarak gördüm.
Otorite, çok kapsayıcı, buyurgan ve dayatmacı bir kavramdır ve kurgudur. Otorite, kanundur, kuraldır, normdur, ölçüdür, kimliktir. Otorite, değiştirilmez ve kapalı güçtür. Otorite, değişmeye kapalıdır. Otorite, güç kullanarak herkesi ve her şeyi değiştirmeye zorlayabilir. Din, sanat, felsefe, bilim, ahlak, eğitim, aile ve diğer alanlarda otorite deyince, kişinin biat ve teslim olduğu, varlığını otorite denilen çerçevenin sınırları içinde oluşturduğu, hep ölçü olarak alınan, doğruluğundan ve geçerliliğinden asla şüphe edilmeyen kurumları, kaynakları ve kişileri anlamak mümkündür.Otorite olarak nitelenen kurguların gölgesini, yüzyıllar boyunca oluşturulan kitaplarda, ritüellerde, kimliklerde ve kurumlarda görmek mümkündür. Otorite sürekli olarak eski ve düzenli olana bağımlı olmayı ve teslim olmayı içermektedir. Otoriteler, kendilerine bağımlı olmayan ve biat etmeyen hiçbir bireyi sevmezler. Dini, siyasal, ideolojik, kültürel otoritelerin tamamı, kendilerine hizmet eden tebalar ve köleler isterler.
Felsefe, bilim, sanat, eğitim, din, siyaset, ahlak, edebiyat, aşk ve diğer bütün insani tecrübeler, insanın dünyayı, doğayı ve insanlığı görme, bilme, anlama ve yaşama biçimleridirler. Felsefe, bilim, sanat, maneviyat, düşünce, siyaset, ahlak, edebiyat ve maneviyat alanları otorite denilen kurgular tarafından işgal edildiği zaman, bu alanlarda insanın özgürce özgünce tecrübeler yaşaması mümkün değildir. Otorite, insan tecrübesine dair bakış değildir. Otorite, insanın tecrübe alanlarının bir bütün olarak işgal edilmesi ve gasbedilmesidir. Felsefede, bilimde, sanatta, edebiyatta, ahlakta, maneviyatta gelişebilmek için en iyi yol bireyin otoritelerin kabalığından, kalabalıklığından ve kısırlığından kurtulup özgürlük vadisinde yalnız başına kalması, yaşaması ve yürümesidir.
İnsanlık, sanat, felsefe, bilim, din, kültür, edebiyat, siyaset alanlarında yaratıcı eserler üretmiştir. Yeryüzünde mevcut bütün eserler, insan tecrübesinin ürünüdürler. Hiçbir eser veya kurum, insanın üstünde değildir. İnsanlık tecrübesinin bütün eserleri, insanlığa ilham kaynağı olmaya devam etmektedirler. İnsanlık tarafından üretilen bir kaynağı, insanlığın üstünde buyruklar veren bir otorite haline getirmek, insanın içindeki canlı ve yaratıcı yaşam akışını boğmak ve kurutmak anlamına gelmektedir. İnsanın, hiçbir konuda bir otoritenin kalıbları ve buyrukları çerçevesinde özgür olması mümkün değildir. Bilim, felsefe, sanat, edebiyat, siyaset, düşünce alanlarında otorite olarak vehmedilen kaynakların ve kurumların sınırlarının dışına çıktıkça birey, özgürleşmekte, olgunlaşmakta ve gelişmektedir.
Otoriteryanizm, felsefeye, bilime, sanata, ahlaka ve özgürlüğe karşıdır. İnsanlık tecrübesinin siyasal, sosyal, entelektüel, felsefi, sanatsal ve manevi gelişimin önündeki en büyük tehdit, otoritelerden ve otoriteryanizmden gelmektedir. Otoriteryanizmin olduğu yerde akıl, ahlak ve adalet yoktur.
Otoritenin ve otoriteryanizmin olduğu yerde insani tecrübeye eleştirel bakış yoktur. İnsan, doğaya, bilime, felsefeye, sanata, topluma, siyasete, edebiyata, aşka dair sözünü özgürce söyleme hakkına, yeteneğine ve kapasitesine sahiptir. İnsanların özgürce söz söyleme hakkını gasbeden otoriteler, kendilerini insanın üstünde konumlandırarak insanlığa buyruklar vermeyi kendi ayrıcalıkları olarak kabul etmektedirler.
Otoriteyi canlı insanların dünyasında değil, ölülerin dünyasında konumlandırmak lazımdır. Mezarlıklar, kendilerini vazgeçilmez sanmış insanlarla doludur. İnsanların dünyasında canlı, diri ve dinamik kılınması gereken otorite değil, özgürlüktür.
MEZARLIKLAR KENDİLERİNİ VAZGEÇİLMEZ SANANLARLA DOLU
İyi zordur. Güzel zordur. Doğru zordur. Otoritelerin iyinin, güzelin ve doğrunun kaynağı ve sahibi olduğunu zannetmek, hayatlarımızı iyileştirmemekte, güzelleştirmemekte ve doğru kılmamaktadır. İyinin, doğrunun ve güzelin sahibi olarak görülen bütün otoriteler, aslında çirkinliklerin, kötülüklerin ve yalanların kaynağıdırlar. Otorite, politiktir. Din, felsefe, sanat, siyaset, edebiyat alanlarında kurgulanan bütün otoriteler, yüz yıllar boyunca insanın insana tahakküm etmesi için dizayn edilen araçlardır.
Yirmi birinci yüzyılın ilk çeyreğini geride bıraktığımız şu anda insanlığın otoritenin yeni biçimlerini veya otoritenin yeni kaynaklarını uydurma cehaleti içinde olduğunu görüyoruz. Popülizm, aşırı sağ, faşizm, ırkçılık, dini fanatizm, dinbazlık, cihadizm, paternalizm, kolektivizm, devletçilik, milliyetçilik, otoriteye teslim olma ve biat etme biçimleridir. Aslında otorite uydurma alışkanlığının kendisi, çok eskidir. Otorite hakkında aslında yeni bir şey yoktur. Otorite denilen kurgunun yeniden canlandırılması, bir geleneğin, dinin, ritüelin, kimliğin, ideolojinin yeniden değerli hale getirilmesi veya akredite edilmesiyle mümkün olmaktadır.
Otoriteyi canlı insanların dünyasında değil, ölülerin dünyasında konumlandırmak lazımdır. Mezarlıklar, kendilerini vazgeçilmez sanmış insanlarla doludur. İnsanların dünyasında canlı, diri ve dinamik kılınması gereken otorite değil, özgürlüktür. İnsanlığın bugün acilen ihtiyaç duyduğu şey, otoriteye biat etme sapkınlığından kurtulması ve özgürlük arayışına girmesidir.
Yorum Yazın