ABD Lesotho Krallığı’na karşı: ABD’yi bu duruma düşürenler utansın

ABD çok köklü bir demokrasi ve hukuk devleti, son senelerde büyük bir krizin içinden geçiyor, bu Lesotho Krallığı örneği, Başkan Trump’ın Lesotho’nun adını ilk kez duyuyor oluşu da bu krizin bir aynası sadece.

Eser Karakaş

Lesotho’nun ABD’ye elmas ihracatının ek vergiden etkilenmesi muhtemelen tekstile oranla daha düşük olur, elmasın herhalde talep esnekliği düşüktür ama yine de etkilenecektir Lesotho elmas üretimi, zengin ABD’liler de eşlerine, sevgililerine aldıkları elmaslar için çok daha yüksek paralar ödeyecekler, belki zengin ve çapkın Cumhuriyetçi Parti erkek Kongre üyeleri Trump’a baskı yapmaya başlarlar.

Muhtemelen tüm okurlar Trump’ın uygulamaya koyduğu dış ticaret politikasını, gümrük vergileri trajedisini izliyorlardır.

Trump’ın dış ticaret politikasının çok ağırlıklı olarak ABD’ye büyük zarar vereceğini belirterek bu tartışmayı bu yazıda uzatmayacağım, belki başka bir yazıya İnşallah ama yine de Trump’ın yaptığının büyük ölçüde 16,17 ve 18. Asırlarda Batı Avrupa’da uygulama alanı bulmuş merkantilizmden çok da farklı olmadığını söyleyelim, merkantilizmin özü ihracatı en üst düzeye çıkarmayı, ihracatı ise en aza indirmeyi hedefleyen, dış ticaret fazlası amaçlayan bir politika.

Trump tek tek ülkelerle ABD’nin dış ticaret açığına bakıyor, bu açığı ve o ülkeden yapılan ithalatı temel alan bir formül uydurmuşlar danışmanları, uydurmuşlar diyorum çünkü bu formülü bilen iktisatçı yok ve bu formülün verdiği gümrük oranını o ülkeye uyguluyorlar.

Formül şöyle: (A ülkesi ile ABD arasındaki dış ticaret açığı/ A ülkesinden yapılan ithalat) X yüz.

Lesotho Krallığına da yüzde elli gümrük vergisi uygulamaya karar vermişler.

Lesotho Krallığı Vatikan’ın İtalya topraklarında oluşu gibi, Güney Afrika topraklarının içine sıkışmış küçük ve çok fakir bir ülke.

Ülke büyüklüğü 30 bin km kare, nüfus 2.3 milyon, kişi başına gelir ise bin doların biraz üzerinde, nüfusun en azından yarısının geliri açlık, sefalet eşiğinin altında, ülkede sadece on beş fabrika var, Trump’ın yeni politikasının yirmi bin kişiyi işsiz bırakacağı tahmin ediliyor bu ülkede .

Tarım dışında sadece tekstil ve madencilik var, tekstil de ağırlıklı olarak blucin (blue jeans) yani bildiğimiz kot pantolon üretimi; madencilik de çok ağırlıklı olarak elmas üretimi, senede üç yüz bin karata yakın üretiliyor, karat başı iki bin iki yüz dolar.

Lesotho Krallığı ABD’ye adeta sadece blucin ve elmas satıyor, ihracat değeri 237 milyon dolar, ABD’den yapılan ithalat ise çok düşük, çok fakir bir ülke, 3 milyon dolar düzeyinde.

Bu verileri formüle uyguladığınızda aslında yüzde yüze yakın bir oran çıkıyor ama insafa gelmişler ve ilave yüzde elli gümrük vergisi koymuşlar.

ABD Başkanı liste ve veriler önüne konduğunda Lesotho Krallığının ismini ilk kez duyduğunu ifade etmiş, neden bu ülke ile ticaretimiz bu kadar açık veriyor diye isyan etmiş, çakmış yüzde elli ek vergiyi Lesotho Krallığından yapılan ithalata.

Yazının başlığında da belirttiğim gibi yani dev ABD minik Lesotho Krallığına karşı.

Geçerken şunu da belirtmek isterim, böyle yazarken bir Lesotho Krallığı güzellemesi yapmak istemem, kot pantolon ve elmas üretiminde madenlerde çalışan işçilerin nasıl korkunç şartlarda çalıştırıldığı da malum ama konum bu değil, konu Trump.

Lesotho Krallığı’nın ABD’ye yaptığı bu ihracata ek yüzde elli vergi çok muhtemeldir özellikle kot pantolon tüketiminde ABD’li tüketicinin tercih sapmalarına neden olacak ve Lesotho’da zaman içinde on binlerce işçi işsiz kalacak.

Trump keşke önce Lesotho nedir diye sağ kolu Elon Musk’a sorsa idi, malum, Musk Güney Afrikalı, o mutlaka Lesotho Krallığını çok iyi biliyordur, en azından danışmanlarından daha iyidir bilgisi bu ülke hakkında.

Türkiye’de ise bu durumdan memnun tekstilciler var, sadece Lesotho Krallığı değil tabii, Vietnam, Çin gibi ülkelerde üretilen tekstile çok yüksek ek vergi geldiği için ek verginin yüzde onla sınırlı kaldığı Türkiye tekstil üretimi büyük ABD pazarında pazar payını arttırabilecek ama başka ülkelerde büyük, masif işsizlik yaratacak bu duruma sevinmek insani açıdan sıkıntılı ama ekonomik gerçeklik diyebilirsiniz ancak daha da önemlisi bu durumun Türkiye ekonomisini eski ekonominin özü olan tekstile bir kez daha mahkum etmesi, büyümenin kalitesini çok aşağı çekmesi, işte esas sorun muhtemelen bu.

Elmas ilginç bir ürün, seneler önce Güney Afrika’da arabayla bir otoyolda gidiyoruz, gözüme arka arkaya çok ilgimi çeken bir reklam takıldı, Hollanda kökenli De Beers elmas üreticisi firmanın reklamları idi, güzel bir kadın, boynunda De Beers’in bir elmas kolyesi ve altında şu yazıyordu İngilizce: “Don’t steal her heart, just buy it”, Türkçesi “Onun kalbini çalma, sadece satın al”.

Bu reklamı hiç unutmadım, çok şaşırtmıştı beni, De Beers dev bir firma, mutlaka çalıştığı reklam firması da işinin ehli bir firmadır, kuşku yok ama böyle bir reklamın muhatabı erkekler ve kendine elmas hediye edilen kadınlar için ne ifade ettiğini hala tam kavramış değilimdir.

Gelelim konumuza; ABD çok köklü bir demokrasi ve hukuk devleti, son senelerde büyük bir krizin içinden geçiyor, bu Lesotho Krallığı örneği, Başkan Trump’ın Lesotho’nun adını ilk kez duyuyor oluşu da bu krizin bir aynası sadece.

Bakalım tüm bu saçmalıklar ABD gibi bir büyük ülkeyi nereye taşıyacak?