2025 yıl sonu için beklenen riskler

2025 yılında dünya ekonomisini etkileyebilecek başlıca riskler, hem jeopolitik gelişmelerden, hem de makroekonomik kırılganlıklardan kaynaklanmaktadır.

Erdem Bağcı

2025 yılının kalan son 6 ayında da dünya ekonomisi; jeopolitik çatışmalar, faiz politikaları, iklim riski, Çin’in performansı ve teknolojik dönüşümün sosyal etkileri gibi çok boyutlu risklerle karşı karşıyadır.

2025 yılında dünya ekonomisini etkileyebilecek başlıca riskler, hem jeopolitik gelişmelerden, hem de makroekonomik kırılganlıklardan kaynaklanmaktadır.

1. Jeopolitik Gerilimler ve Savaşlar

Ukrayna-Rusya Savaşı, İsrail-Filistin/İran gerilimi gibi çatışmaların genişlemesi ve Tayvan üzerinden ABD-Çin gerilimi risk olarak karşımızda durmaya devam etmektedir. Bu gerilimler, Enerji ve gıda tedarik zincirlerinde aksamaya neden olabilir. Enerji ve emtia fiyatlarında artış, yatırımcı güveninde azalma, küresel belirsizlikte artışa yol açabilir.

2. Yüksek Faiz Oranları ve Borç Krizleri

ABD ve Avrupa merkez bankalarının 2024'te faizleri uzun süre yüksek tutmasının ardından 2025’te indirim beklense de FED tarafından tam olarak faiz düşüşüne ilişkin bir adım atılmış değildir. Bu durum, gelişmekte olan ülkeler için yüksek borçlanma maliyetleri ciddi bir borç krizi riski yaratıyor. Küresel büyümede yavaşlama ve özel sektör yatırımlarında düşüş beklentisi güçlenmektedir.

3. Çin Ekonomisinin Zayıflaması

Çin’deki emlak krizi ve tüketici güvenindeki düşüş, ihracat ve üretimi olumsuz etkiliyor. Çin'in büyümesinin yavaşlaması, özellikle Asya ve Afrika ekonomilerini dolaylı yoldan etkileyebilir. Küresel ticaret hacminde daralma, emtia talebinde azalmaya yol açabilir.

4. İklim Değişikliği ve Doğal Afetler

Kuraklık, sel, yangın gibi felaketler 2025'te hem tarım hem de enerji sektörünü tehdit ediyor. İklim riskleri sigorta, finans, gıda fiyatları gibi pek çok alanı etkilemektedir. Gıda fiyatlarında oynaklık, tedarik zinciri kesintileri, sigorta ve altyapı maliyetlerinde artış yaşanması olasıdır.

5. Yapay Zeka ve Otomasyonun İş Gücü Etkileri

Yapay zekânın hızlı yayılması bazı iş alanlarında istihdam kaybı, gelir eşitsizliği ve sosyal gerilimlere neden olabilir. Sosyal uyumsuzluk, eğitim ve iş gücü dönüşümünde gecikmeler yaşanabilir.

6. Finansal Piyasalarda Balonlar ve Düzeltmeler

Kripto paralar, teknoloji hisseleri ve yapay zekâ şirketlerinde aşırı değerleme riski sürmektedir. 2025'te bir finansal düzeltme veya küresel borsa dalgalanması yaşanabilir. Piyasa güveninde kırılma, yatırımcı kaçışı, kredi musluklarının kapanması gibi faktörler etkisini sürdürebilir.

7. Enerji Geçişi ve Petrol Piyasası Dengesizlikleri

Yenilenebilir enerji yatırımları hızlanırken, fosil yakıtlardaki arz-talep dengesi bozulabilir. OPEC+ ülkeleriyle Batı arasındaki politik gerilimler enerji arzını tehdit edebilir. Petrol fiyatlarında dalgalanma, enerji maliyetlerinde artış yaşanabilir.

Sonuç olarak, 2025 yılının kalan son 6 ayında da dünya ekonomisi; jeopolitik çatışmalar, faiz politikaları, iklim riski, Çin’in performansı ve teknolojik dönüşümün sosyal etkileri gibi çok boyutlu risklerle karşı karşıyadır.