Belarus’ta başkanlık seçimlerini yedinci kez Aleksandr Lukaşenko kazandı

Yeni Arayış

Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, dün yapılan başkanlık seçimlerinin ardından yüzde 86 destekle yedinci kez zaferini ilan etti. Avrupa’nın en uzun süredir görevde olan liderinin muhalefetteki rakipleri ise seçimleri bir tiyatro olarak nitelendirdi.

Belarus’ta dün yapılan başkanlık seçimlerini 31 yıldır iktidarda olan Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko kazandı. Yüzde 86.82 destekle yedinci kez zaferini ilan eden Lukaşenko’nun muhalefetteki rakipleri ise, seçimlerin gerçeği yansıtmadığını belirtti.

Lukaşenko’ya rakip olarak aday olduğu 2020 başkanlık seçimleri ülke çapında protestolara neden olan, sonrasında da Belarus’tan kaçmak durumunda kalan muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya, “Bu saçmalığı tanımlamak için seçim kelimesini kullanmayın. Bu, Lukaşenko’nun her ne pahasına olursa olsun iktidarda kalmak için sahnelediği bir tiyatro” ifadelerini kullandı.

Bu sabah açıklanan resmi sonuçlara göre Lukaşenko’nun büyük bir oranla kazandığı seçim sonuçları, Batı medyasında gerçekçi bulunmadı.

Aleksandr Lukaşenko kimdir?

Aleksandr Lukaşenko, 30 Ağustos 1954 tarihinde Kopys, Belarus'da doğmuştur. Tam adı Aleksandr Grigoryeviç Lukaşenko'dur. 1975 yılında Mogilev Pedagoji Enstitüsü'nden (şimdi Mogilev Eyalet A. Kuleshov Üniversitesi) ve 1985 yılında Belarus Tarım Akademisi'nden mezun oldu.

1975'ten 1977'ye kadar Sınır Muhafaza Birliği'nde ve 1980-1982 yılları arası Sovyet Ordusu'nda görev yaptı. Sovyet Ordusu'nda iken, Minsk'te bulunan 120. Mekanize "Muhafaza" Tümeni'nde bir subaydı. 1979'da Sovyetler Birliği Komünist Partisi ve Beyaz Rusya Komünist Partisi saflarına katıldı.

Aleksandr Lukaşenko, siyasi kariyerine başlamadan önce askerlikten ayrıldıktan sonra 1982-1985 yılları arasında kolektif çiftlik başkan yardımcısı olarak görev yaptı. Şklov ilçesinde Gorodets devlet çiftliği ve inşaat malzemeleri fabrikasında müdür olarak görev yaptı.

1990 yılında Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Meclisine milletvekili olarak seçildi. 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasına karşı oy kullanan Belarus Yüksek Sovyet üyelerinden biriydi. 1993 yılında, Belarus Meclisi Yolsuzlukla Mücadele Komitesi Başkanı olarak hizmet vermeye başladı.

Aleksandr Lukaşenko, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra 10 Temmuz 1994 tarihindeki seçimleri kazanarak Belarus'un ilk ve tek devlet başkanı oldu. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından 1994'e kadar geçen sürede pek çok fabrika ve işletmenin kapatılması, işsizliğin artması ve enflasyonun yükselmesi ülkede ciddi bir ekonomik buhran yarattı. Bu koşullarda ülkeyi Sovyetlerden ayıran ilk hükûmete karşı isyan hareketleri başladı. Eski Sovyet sisteminin modernize edilerek yeniden uygulanacağını vadeden Lukaşenko'ya destek giderek arttı. 1994 yılında yürürlüğe giren yeni Belarus anayasası, Temmuz ayında ilk demokratik başkanlık seçimlerinin yolunu açtı. Seçimin ilk turunda Kebiç % 17,4 oy alırken, Lukaşenko oyların % 45,1'ini aldı. Aynı seçimde Zyanon Paznyak % 12,9 ve Şuşkeviç ise % 9,9 oy aldı. Lukaşenko ikinci turda oyların % 80,1'ini alarak 10 Temmuz 1994 Belarus devlet başkanlığı seçimini ezici çoğunlukla kazandı.

Bu zor şartlar altında iktidara geldikten sonra, kapitalist yağmacılığa karşı sert tedbirler aldı. Bu nedenle iktidarı altında, Belarus kuralları rejimi insan hakları ihlali olarak kabul edilir ve uluslararası hukuka aykırılığı ile ABD ve Avrupa Birliği tarafından diktatör devlet olarak görülmektedir. Bu yüzden Belarus, insan hakları ihlalleriyle Avrupa Birliği tarafından dayatılan yaptırımlara tabidir. Bunda batıdan ziyade doğu devletleriyle uzlaşması, Sovyet dönemi sosyo-ekonomik politikaları örnek alarak ülkeyi kalkındırması etkili olmaktadır. Rusya ile dış ilişkilerinin yanı sıra Kuzey Kore, Türkmenistan, Türkiye, Katar, İran, Küba, Çin, Sudan ve Venezuela ile ilişkilerine öncelik verir. (Irak ile 2003 yılına, Libya ile de 2011 yılına kadar).

Aleksandr Lukaşenko, 9 Ağustos 2020 tarihinde altıncı kez cumhurbaşkanlığına seçildi.

10 Nisan 2006'da Lukaşenko ile beraber Belarus yönetiminin 31 kişilik diğer üst düzey yetkililerinin AB ülkelerine seyahatleri yasaklandı. 18 Mayıs 2006 tarihinde Avrupa Birliği Lukaşenko ve diğer 35 hükûmet yetkilisinin hesaplarını dondurma kararı aldı.

Aleksandr Lukaşenko, 1975 yılında Galina Jelneroviç ile evlendi. Viktor Lukaşenko (d.1975), Dmitry Lukashenko (d.1980), Nikolay Lukaşenko (d.2004) adlarında çocukları vardır. Eşi Galina, Şklov yakınında köyde ailesinin evinde ayrı yaşamaktadır. Onlar hala yasal olarak evli olmasına rağmen, Galina Lukaşenko eşinden ayrıdır ve devlet başkanlığı internet sitesinde yayınlanan biyografisinde Galina'dan hiçbir şekilde söz edilmemektedir. Gayrimeşru oğlu Nikolay, 2004 yılında doğmuştur. Yaygın olarak çocuğun annesinin İrina Abelskaya olduğuna inanılmaktadır. Kendisi özel doktoru iken ilişkisi vardı.

Aleksandr Lukaşenko, 20 Temmuz 1994 tarihinden beri Belarus'un ilk ve tek devlet başkanıdır.