Rusya - Ukrayna Savaşı’nın Türkiye ekonomisine etkileri

Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesi ve barışın sağlanması, Türkiye ekonomisine birçok yönden olumlu etkiler yaratabilir.

Erdem Bağcı

Sonuç olarak, Rusya-Ukrayna barışının sağlanması, Türkiye ekonomisi için genel olarak pozitif etki yaratacaktır. Özellikle dış ticaret, enerji maliyetleri, turizm ve müteahhitlik gibi stratejik alanlarda hızlı toparlanma ve büyüme potansiyeli taşımaktadır.

Rusya-Ukrayna savaşının ne zaman sona ereceği ve barışın ne zaman sağlanacağına dair kesin bir tarih vermek mümkün değildir. Bu tür uluslararası çatışmalar, birçok belirsiz değişkene bağlıdır ve şu anda hem askeri hem de diplomatik cephede karmaşık bir tablo söz konusudur. Ancak Mayıs 2025 itibariyle mevcut durumu değerlendirecek olursak:

1. Cephede Durum: Savaş, hala Ukrayna’nın doğu ve güney bölgelerinde yoğun şekilde sürmektedir. Her iki taraf da ağır kayıplar veriyor, ancak belirgin bir üstünlük kurulamamıştır. Rusya bazı bölgelerde ilerleme sağlarken, Ukrayna savunmayı sürdürmekte ve Batı'dan askeri destek almaktadır.

2. Diplomatik Gelişmeler: Aralıklı ateşkes görüşmeleri veya arabuluculuk girişimleri zaman zaman gündeme gelse de, kalıcı barışa yönelik ciddi bir müzakere süreci henüz başlatılamamıştır. Çin, Türkiye, Brezilya gibi bazı ülkeler zaman zaman arabulucu rolü oynamayı teklif etmiş, ancak sonuç alınamamıştır.

3. Uluslararası Etki: ABD, AB ve NATO ülkeleri Ukrayna’ya güçlü destek vermeyi sürdürüyor. Ekonomik yaptırımlar Rusya'yı zorlasa da Kremlin geri adım atmıyor. Küresel enerji ve gıda piyasaları savaş nedeniyle hala etkileniyor.

Güncel Barış Girişimleri

· Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 28 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, Ukrayna ile doğrudan barış görüşmelerinin bir sonraki turunun takviminin yakında açıklanacağını belirtti. Lavrov, Rusya'nın temel taleplerinden birinin Ukrayna'nın tarafsız statüye dönmesi olduğunu vurguladı .

· Türkiye, arabuluculuk rolünü sürdürerek hem Moskova hem de Kiev ile temaslarını yoğunlaştırdı.Türkiye yeni müzakerelere ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu yineledi.

· İstanbul, 2022'den bu yana ilk kez Rusya ve Ukrayna heyetlerinin doğrudan yüz yüze geldiği bir müzakereye ev sahipliği yaptı. Bu görüşmelerde esir takası gerçekleşti ve taraflar yazılı ateşkes önerilerini sundu. Ancak kalıcı bir anlaşma sağlanamadı.

Tarafların Temel Talepleri

Rusya:

· Ukrayna'nın tarafsız, blok dışı ve nükleer silahsız bir statüye dönmesi.

· Donetsk, Luhansk ve Kırım bölgelerinin Rusya'nın bir parçası olarak tanınması.

· Ukrayna'daki "ayrımcı yasaların" iptali.

Ukrayna:

· Toprak bütünlüğünün korunması ve Rus birliklerinin tamamen çekilmesi.

· NATO üyeliği ve Batı ile güvenlik iş birliğinin sürdürülmesi.

· Geçici ateşkesin, kalıcı barışa giden yolda ilk adım olarak kabul edilmesi.

Barışın Geleceği

Taraflar arasında hâlâ derin görüş ayrılıkları bulunmakta. Ancak diplomatik temasların artması ve Türkiye gibi ülkelerin arabuluculuk çabaları, barış umutlarını canlı tutuyor. Önümüzdeki aylarda yapılacak görüşmeler, savaşın sona ermesi için kritik öneme sahip olabilir.

Barışın Sağlanmasının Türkiye Ekonomisine Etkisi

Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesi ve barışın sağlanması, Türkiye ekonomisine birçok yönden olumlu etkiler yaratabilir. Bu etkiler kısa, orta ve uzun vadeli olarak farklı boyutlarda ortaya çıkar. Bu etkileri şöyle sıralayabiliriz;

1. Dış Ticaretin Canlanması

Karadeniz lojistiği rahatlar: Savaş nedeniyle aksayan Karadeniz liman ticareti (özellikle tahıl koridoru) yeniden işler hâle gelir. Türkiye, hem ihracat hem de ithalat açısından daha düşük maliyetli ve güvenli bir ulaşıma kavuşur.

Ukrayna ve Rusya ile ticaret artar: Türkiye, savaş öncesi bu iki ülke ile toplamda 40 milyar dolara yaklaşan bir dış ticaret hacmine sahipti. Bu rakam yeniden yükselebilir.

Tarım ve enerji ithalatı rahatlar: Ucuz tahıl, gübre ve enerji kaynaklarına daha kesintisiz erişim sağlanabilir.

2. Enerji Fiyatlarında Düşüş

Savaşın bitmesi, doğalgaz ve petrol fiyatlarının düşmesine neden olabilir. Bu da: Türkiye'nin enerji faturasını azaltır. Cari açığın düşmesine katkı sağlar. Enflasyonist baskıyı hafifletir.

3. Gıda ve Tarım Ürünlerinde İstikrar

Savaş nedeniyle bozulan tahıl ve ayçiçek yağı tedarik zincirleri normale döner. Türkiye, bu ürünlerde fiyat istikrarı yaşar ve iç pazarda gıda enflasyonu düşebilir.

4. Müteahhitlik ve Yatırımlar

Türk müteahhitler savaş sonrası Ukrayna'nın yeniden inşasında rol alabilir. Ukrayna'da yol, konut, altyapı gibi projeler için milyarlarca dolarlık fırsatlar doğabilir. Türk firmaları Ukrayna'da yatırım ve pazarlama faaliyetlerine hız verebilir. Rusya ile de yeniden turizm ve inşaat alanlarında yatırımlar canlanabilir.

5. Turizm Gelirlerinde Artış

Rus ve Ukraynalı turistler Türkiye için önemli bir pazar. Savaşın bitmesiyle birlikte: Turizm gelirlerinde artış olur. 2023 ve 2024’te azalan Ukraynalı turist sayısı yeniden toparlanabilir. Rusya’dan gelişler üzerindeki belirsizlikler azalır.

6. Jeopolitik Riskin Azalması

Türkiye, savaş boyunca jeopolitik risk primi taşıdı. Barış: Türkiye'nin CDS (kredi risk primi) seviyelerini düşürebilir. Yabancı yatırımcı güvenini artırabilir. TL'nin üzerindeki baskıyı azaltabilir.

7. Finansal ve Reel Sektör Güveni

Savaşın bitmesiyle: Piyasa güveni artar, Borsa İstanbul’da pozitif hareketlilik görülebilir. Reel sektör, özellikle dış ticaret yapan firmalar açısından daha öngörülebilir bir ortam oluşur.

Sonuç olarak, Rusya-Ukrayna barışının sağlanması, Türkiye ekonomisi için genel olarak pozitif etki yaratacaktır. Özellikle dış ticaret, enerji maliyetleri, turizm ve müteahhitlik gibi stratejik alanlarda hızlı toparlanma ve büyüme potansiyeli taşımaktadır.