Çin–Türkiye arasındaki demiryolu hattının faaliyete geçmesi, Türkiye ekonomisi açısından stratejik, ticari ve jeopolitik açıdan son derece önemli etkiler yaratmaktadır. Bu hat, özellikle “Modern İpek Yolu (Bir Kuşak Bir Yol / Belt and Road Initiative)” projesinin bir parçasıdır ve Türkiye’nin doğu-batı ticaretinde lojistik merkez haline gelmesini desteklemektedir.
- Ticaret Hacminin Artması
Çin’den Avrupa’ya taşınan malların önemli bir kısmı Türkiye üzerinden geçmeye başlayınca, transit ticaret gelirleri artar. Türkiye, bu hat sayesinde Asya-Avrupa ticaretinin kavşak noktası olur. Bu durum, hem ihracat hem ithalat süreçlerini hızlandırır ve maliyetleri düşürür.
Örnek: Çin’den gelen bir yük, deniz yoluyla Avrupa’ya ortalama 35-40 günde ulaşıyorken, demiryolu hattıyla bu süre 12-15 güne kadar düşer. Bu da Türkiye üzerinden geçen ticareti cazip hale getirir.
- Lojistik ve Ulaştırma Sektörünün Gelişmesi
Türkiye, bu hat sayesinde uluslararası lojistik üssü olma yolunda ilerler. Yeni lojistik merkezler, yük terminalleri, depolama alanları ve gümrük altyapıları gelişir. Bu yatırımlar, hem istihdam yaratır hem de altyapı sektörünü canlandırır.
- Dış Ticaret Maliyetlerinin Azalması
Ulaşım süresi kısaldıkça, nakliye ve sigorta maliyetleri düşer. Türk ihracatçısı, özellikle Orta Asya ve Çin pazarlarına daha rekabetçi fiyatlarla ürün gönderebilir.
Gösterge | 2024 Değeri | 2030 Projeksiyonu | Artış Oranı |
Türkiye–Çin dış ticaret hacmi | 48 milyar USD | 75 milyar USD | %56 artış |
Türkiye’nin toplam dış ticareti | 620 milyar USD | 760 milyar USD | %22 artış |
Türkiye üzerinden geçen transit yük | 1,5 milyon ton/yıl | 6 milyon ton/yıl | 4 kat artış |
Tablodan da görüldüğü gibi Türkiye ile Çin arasında dış ticaret hacmini ciddi düzeyde arttıracaktır, ancak bu durum daha çok Çin lehine olacağını tahmin etmek zor değildir.
- Jeopolitik ve Stratejik Güç Artışı
Türkiye, Avrasya ticaret koridorunun kilit ülkesi haline gelir. Bu, hem ekonomik hem diplomatik açıdan müzakere gücünü artırır. Çin, Rusya ve Avrupa arasındaki ilişkilerde Türkiye’nin “köprü ülke” rolü güçlenir.
- Sanayi ve Üretime Dolaylı Etki
Hızlı ve ucuz lojistik, ham madde tedarikini kolaylaştırır, üretim maliyetlerini düşürür. Özellikle otomotiv, tekstil, beyaz eşya ve elektronik sektörlerinde rekabet gücü artar.
- İstihdam ve Bölgesel Kalkınma
Hattın geçtiği illerde (örneğin Kars, Erzurum, Erzincan, Sivas, Ankara vb.) istihdam artışı olur. Yan sektörlerde (inşaat, hizmet, bakım-onarım, güvenlik, gümrükleme) yeni iş fırsatları doğar.
- Turizm ve Kültürel Etkileşim
Demiryolu bağlantısı, sadece yük değil, ilerleyen dönemlerde yolcu taşımacılığına da imkan tanıyabilir. Çin, Orta Asya ve Türkiye arasında turizm akışı güçlenebilir.
Sonuç olarak, Çin–Türkiye demiryolu hattı, Türkiye için ekonomik büyüme, ihracat artışı, lojistik merkez olma fırsatı ve jeopolitik güç kazanımı anlamına gelir. Ancak bu fırsatlardan maksimum fayda sağlamak için Türkiye’nin lojistik teknolojilerine yatırım yapması, gümrük süreçlerini dijitalleştirmesi, transit ticareti katma değerli üretimle desteklemesi, yapılacak dış ticaret anlaşmalarıyla bu hattın sağlayacağı katma değerden pay alması, gerekmektedir. Aksi takdirde, Türkiye sadece “transit ülke” olarak kalır, hatta ucuz Çin mallarının pazarı haline gelerek, birçok sektörde üretim kaybına uğrayabilir.
Çin–Türkiye demiryolu hattının faaliyete geçmesi Türkiye ekonomisi için genel olarak yararlı olmakla birlikte, etkisi ülkenin bu hattı nasıl değerlendirdiğine bağlıdır. Hat sayesinde Türkiye, Asya–Avrupa ticaretinde stratejik bir lojistik merkez haline gelerek transit gelirlerini ve ihracatını artırabilir; bu durum ekonomik büyümeye ve cari açığın azalmasına katkı sağlar. Ancak, Çin ürünlerinin Türkiye pazarına daha hızlı ve ucuz girmesi, ithalatı artırarak cari açığı büyütme riski de taşır. Dolayısıyla, Türkiye’nin bu projeden net fayda elde edebilmesi için sadece transit ülke olmaktan çıkıp, katma değerli üretim ve ihracata dayalı bir strateji izlemesi gerekmektedir.
Yorum Yazın