MENU
  • ÇEVİRİ
  • YORUM
  • YARGI KRİZİ
  • PİYASALAR
  • GÜNDEM
  • DÜNYA
  • EDİTÖRDEN
  • SPOR
  • KÖŞE YAZILARI
  • DOSYA>Seçimin Ardından
  • GENEL
  • KİTAP
  • DOSYA>Avrupa'nın Seçimi
  • DOSYA>Emekliler
  • YAZARLAR
  • FOTO GALERİ
  • WEB TV
  • ASTROLOJİ
  • RÜYA TABİRLERİ
  • HABER ARŞİVİ
  • YOL TRAFIK DURUMU
  • RÖPORTAJLAR
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • E-Bülten
Yeni Arayış
Yeni Arayış
Yeni Arayış
  • ANA SAYFA
  • KÖŞE & YORUM YAZILARI
  • KATEGORİLER
    • SİYASET
    • EKONOMİ
    • DIŞ POLİTİKA
    • KÜLTÜR SANAT
    • HUKUK
    • TEKNOLOJİ
    • PSİKOLOJİ
    • FELSEFE
    • KENT
    • EDEBİYAT
    • SAĞLIK
    • ASTROLOJİ
    • GEZİ
    • SÖYLEŞİ
    • EKOLOJİ
    • MEDYA
    • EĞİTİM
  • KÜNYE & İLETİŞİM
Kapat

Çocuklar neden yalan söyler?

ANA SAYFAEĞİTİMÇocuklar neden yalan söyler?
Çocuklar neden yalan söyler?

Çocuk, bir yalan söyleyebilmek için gerçeği hatırlamalı, bu gerçeği saklayıp alternatif bir senaryo oluşturmalı ve bunu inandırıcı bir şekilde anlatabilmelidir. Bu süreç, oldukça karmaşıktır ve çocukların gelişen zihinlerinin bir yansımasıdır. Dolayısı ile yalan söylemek aslında bir tür "zeka göstergesi" olabilir!

20 Mart, 2025, Perşembe 01:50
  • yazdıryorum yazfont küçültfont büyüt
Burcu Ağca Karakaya
Burcu Ağca Karakaya
yazı içi reklam

Çocukların yalan söylemesi, ebeveynleri endişelendiren yaygın bir durumdur. Ancak bilim insanları, yalan söylemenin aslında çocuk gelişiminin doğal bir parçası olduğunu ve hatta zekâ göstergesi olabileceğini söylüyor.

Bir sabah mutfağa girdiniz ve yerde devrilmiş bir süt kutusu duruyor. Çocuğunuza dönüp, "Sütü kim döktü?" diye sorduğunuzda gözlerini kaçırıp "Ben yapmadım!" diyorsa, yalnız değilsiniz. Çocukların yalan söylemesi, ebeveynleri endişelendiren yaygın bir durumdur. Ancak bilim insanları, yalan söylemenin aslında çocuk gelişiminin doğal bir parçası olduğunu ve hatta zekâ göstergesi olabileceğini söylüyor. Peki, çocuklar neden yalan söyler ve biz ebeveynler olarak bu durumu nasıl yönetmeliyiz?

Yalan Söylemek Zekâ Göstergesi mi?

Araştırmalar, yalan söylemenin aslında çocukların bilişsel gelişimiyle doğrudan ilişkili olduğunu gösteriyor. Evans ve Lee (2013), tarafından 2-8 yaş arası çocukların yalan söyleme davranışlarını inceleyen bir çalışmada 2-3 yaş arası çocukların yalan söyleme oranı %30 oranında bulunmuştur. Çocuklar 4 yaşına gelindiğinde bu oran %50'ye yükselmiştir. 7-8 yaş arası çocuklarda ise yalan söyleme oranı %80'lere ulaşmıştır. Bu çalışma, çocukların yaşları ilerledikçe yalan söyleme becerilerinin arttığını ve bunun bilişsel gelişimle yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. Özellikle, çocukların zihinsel becerilerinin gelişmesi, başkalarının düşüncelerini anlamalarını ve yalan söyleme stratejilerini kullanmalarını kolaylaştırmaktadır.

Çocuk, bir yalan söyleyebilmek için gerçeği hatırlamalı, bu gerçeği saklayıp alternatif bir senaryo oluşturmalı ve bunu inandırıcı bir şekilde anlatabilmelidir. Bu süreç, oldukça karmaşıktır ve çocukların gelişen zihinlerinin bir yansımasıdır. Dolayısı ile yalan söylemek aslında bir tür "zeka göstergesi" olabilir!

Korkudan mı, Alışkanlıktan mı? Çocuklar Neden Suçu Üstlenmez?

Birçok çocuk yalanı, cezadan kaçınmak için söyler. Özellikle sert disiplin uygulanan ailelerde büyüyen çocuklar, ceza korkusuyla gerçeği saklama eğilimindedir. Cezalandırıcı ebeveyn tutumları, çocukların yalan söyleme olasılığını artırmaktadır. Örneğin, bir çocuk yanlışlıkla bir vazoyu kırdıysa ve daha önce böyle bir durumda ceza aldıysa, "Ben yapmadım!" demesi oldukça olasıdır. Bu tür durumlarda, gerçeği saklamaktansa hatalarından ders alabilecekleri bir ortam yaratmak, çocukların dürüst davranmasına yardımcı olur.

Beni Fark Edin! Çocuklar İlgi İçin Yalan Söyler mi?

Bazı çocuklar yalan söyleyerek çevresinden daha fazla ilgi görmek ister. Bu, özellikle kardeş rekabeti olan ya da ebeveyn ilgisinin yetersiz olduğu durumlarda sıkça görülür. Örneğin; "Bugün öğretmenim bana onun en iyi öğrencisi olduğumu söyledi!" gibi bir yalan, çocuğun ebeveynlerinden övgü almak için uydurduğu bir hikâye olabilir. Araştırmalar, ilgi eksikliği yaşayan çocukların abartılı hikâyeler anlatarak dikkat çekmeye çalıştığını göstermektedir. Çocuklarınızı yalan söylemeye iten ilgi ihtiyacını keşfetmek önemlidir. Onlara her gün küçük ama özel anlar ayırarak, gerçeği anlatmalarını teşvik edebilirsiniz.

Bazen çocuklar, başkalarını incitmemek için yalan söylerler. Araştırmalar, çocukların 5 yaşından itibaren beyaz yalanları kullanmaya başladığını ortaya koymuştur. Örneğin, "Bunu beğendin mi?" sorusuna çocuk bazen, aslında beğenmese bile "Evet, çok güzel" diyerek yanıt verebilir.

Çocuklar Yalanı Nereden Öğrenir?

Çocuklar, yetişkinleri gözlemleyerek öğrenir. Eğer anne-babaları sık sık yalan söylüyorsa, onlar da bunu normal bir davranış olarak görmeye başlar. Ebeveynler olarak, dürüstlüğü öğretmek istiyorsak, önce kendi davranışlarımızı gözden geçirmeliyiz. Unutmayın, çocuklar söylediklerinizi değil, yaptıklarınızı taklit eder.

Yalan Söylemek Bir Savunma Mekanizması mı?

Çocuklar bazen duygusal stres yaşadıklarında yalan söyleyebilirler. Aile içi sorunlar, okulda yaşanan zorbalık, başarısızlık korkusu gibi faktörler, gerçeği saklama veya değiştirme ihtiyacını doğurabilir. Örneğin, okulda zorbalığa uğrayan bir çocuk, ailesine "Bugün okul çok güzeldi!" diyebilir çünkü gerçeği anlatmak, onu daha fazla stres altına sokabilir. Ya da ebeveynlerinin vereceği tepkiden çekindiği için de yalan söyleyebilir. Bunun için çocuğunuzun duygularını açıkça ifade edebileceği bir ortam yaratın. Onunla sık sık konuşarak, "Bugün nasıl hissettin?" gibi sorularla duygularını paylaşmasını sağlayabilirsiniz.

Beyaz Yalanlar

Bazen çocuklar, başkalarını incitmemek için yalan söylerler. Araştırmalar, çocukların 5 yaşından itibaren beyaz yalanları kullanmaya başladığını ortaya koymuştur. Örneğin, "Bunu beğendin mi?" sorusuna çocuk bazen, aslında beğenmese bile "Evet, çok güzel" diyerek yanıt verebilir. Bu, çocuğun empati becerilerinin geliştiğini gösterir. Ancak dürüstlük ile empati arasında ince bir çizgi vardır. 

Çocukların Yalan Söylemesini Önlemek İçin Neler Yapabiliriz?

Çocuklar yalan söylediğinde nasıl tepki veriyorsunuz? Kızıp ceza mı veriyorsunuz, yoksa neden böyle yaptığını mı anlamaya çalışıyorsunuz? Anne baba tutumları çocukların yalanı tercih etmesinde oldukça belirleyici. Yalan söylemelerinin önüne geçmek için aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz. 

Açık ve güvenli bir iletişim ortamı sağlayın: Çocuğunuza, hatalarını dürüstçe anlatabileceği bir alan yaratın. Hatalarını sizinle paylaştığında sakinliğinizi koruyarak ona yaptığı davranışın neden yanlış olduğunu anlatın. 

Cezalandırıcı değil, öğretici olun: Gerçekleri söylemenin daha faydalı olduğunu göstermek, çocukların dürüstlük geliştirmesine yardımcı olur. "Bazen hata yapmak normaldir. Önemli olan bunu kabul edip düzeltmek.” gibi söylemler ile onu doğruyu söylemeye teşvik edebilirsiniz. 

Ebeveyn olarak iyi bir rol model olun: Beyaz yalanları kendi hayatınızda en aza indirin. 

Duygusal ihtiyaçlarını anlamaya çalışın: Eğer çocuğunuz sık sık yalan söylüyorsa, altında yatan nedeni keşfetmeye odaklanın. Sizinle her şeyi konuşabileceği bir güven ortamı yaratmaya çalışın. 

Unutmayın, dürüstlük öğretilebilir bir değerdir. Çocuklarımıza doğruyu söylemeyi öğretmek istiyorsak, önce onları anlamamız gerekir. Çünkü gerçek güven, yalnızca dürüstlükle inşa edilir.

  • Ya yanlış yaparsam?  Ya yanlış yaparsam? 
Yazarlar sayfasını izyeret ettiniz mi?
ÇocukYalanZekaCeza

Yorum Yazın

yazı altı ebülten
Burcu Ağca Karakaya
    Burcu Ağca Karakaya

    Bizi Takip Edin
    Facebook
    X (Twitter)
    Instagram
    Linkedin
    Mastodon
    Bluesky
    Köşe Yazarları
    Hakan Tahmaz
    Hakan Tahmaz CHP’nin direniş maratonu ve Türkiye’nin yol ayrımı
    Erol Katırcıoğlu
    Erol Katırcıoğlu Parti değiştiren başkan, başkanlığı da bırakmalıdır!
    Murat Aksoy
    Murat Aksoy CHP yönetiminin hiç mi suçu yok?
    Hasan Çetin
    Hasan Çetin Bunsen Komite Raporu: David Koridoru ve Suriye’de Adem-i Merkeziyet
    Sema Erder
    Sema Erder Yolsuzluktan isyana: Devlet-Toplum ilişkilerinde meşruiyetin sorgulanması*
    Eser Karakaş
    Eser Karakaş Voleybol, basketbol, futbol, Ali Koç, liyakat, rekabet
    Korhan Gümüş
    Korhan Gümüş 6-7 Eylül Sergisi’ne yapılan saldırı kendisini nasıl deşifre etti?
    Akın Özçer
    Akın Özçer Yanlışta ısrar
    Yüksel Işık
    Yüksel Işık 12 Eylül’ü yenersek, geleceği kazanırız
    Murat Kartalkaya
    Murat Kartalkaya Beleş darının güvercini çok olur!
    Çağhan Uyar
    Çağhan Uyar Kemal Bey’e açık mektup
    Bahattin Yücel
    Bahattin Yücel Düyunu Umumiye ve Reji Deneyi
    Reha Çamuroğlu
    Reha Çamuroğlu Değişen savaşlar, değişen insanlar
    Fahri Bakırcı
    Fahri Bakırcı  “Bilimci” ve “Yiyimci” Makyavelizm üzerine (3)
    Tunay Şendal
    Tunay Şendal Karşı-Devrimci hafızanın intikamcı tarih anlatısı
    Mustafa Ergen
    Mustafa Ergen Yeni Aracılar Çağı: Reklamdan akademiye, Agentic Web ve ArXiv’in yükselişi
    instagram gel gel
    Yeni Arayış
    KünyeGizlilik PolitikasıE-BültenRSSSitemapSitene EkleArşiv
    SOSYAL MEDYA BAĞLANTILARI
    FACEBOOKTWITTERINSTAGRAMLINKEDIN

    Yeni Arayış | Onemsoft Haber Yazılımı