Botter Apartmanı, İstiklal Caddesi’nin Tünel tarafında, tarihi Narmanlı Han’ın tam karşısında yer alır. Bina 20. yüzyılın hemen başında ve henüz Osmanlı İmparatorluğu ayaktayken inşa edilmiştir. İnşasının 1901 yılında tamamlandığı düşünülmektedir. Binanın mimarı İtalyan Raimondo D’Aranco zamanının en önemli mimar-mühendislerinden biridir
İstiklal Caddesi denince akla 19. Yüzyıldan günümüze kalan ve her biri birer kültürel miras kabul edilen binaların ihtişamlı cepheleri gelir. Bu binalar içinde Botter Apartmanı, Mısır Apartmanı, Ragıp Paşa Apartmanı estetik cepheleri kadar içlerinde barındırdıkları tarihi kişiliklerle de dikkat çekerler.
Her üç apartman da “Art Nouveau/ Yeni Sanat” sanat akımının farklı yorumlarını yansıtırlar. Bununla birlikte İstiklal Caddesi’ndeki Art Nouveau yapılar içinde hiç kuşkusuz Botter Apartmanı çok özel bir yere sahiptir. Çünkü bina Art Nouveau sanat akımının Viyana Sesesyonu/ Viyana Ayrılığı yorumunu tam olarak ifade eder.
Botter Apartmanı, İstiklal Caddesi’nin Tünel tarafında, tarihi Narmanlı Han’ın tam karşısında yer alır. Bina 20. yüzyılın hemen başında ve henüz Osmanlı İmparatorluğu ayaktayken inşa edilmiştir. İnşasının 1901 yılında tamamlandığı düşünülmektedir.
Binanın mimarı İtalyan Raimondo D’Aranco zamanının en önemli mimar-mühendislerinden biriydi. Hem İtalyan hem de son dönem Osmanlı mimarlığının gelişmesine büyük katkıda bulundu. İtalya’da inşaatçı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen D’Aranco döneminin en önemli okullarında eğitim alarak mimarlığa başlamıştı.
Onun İstanbul’a davet edilmesi ise bir apartman için değil bir sergi sarayı inşa etmesi içindi. 19. Yüzyılın sonu, 20 yüzyılın başı Osmanlı İmparatorluğu’nun arka arkaya patlayan savaşlar, isyanlar içinde ekonomik olarak ayakta kalma mücadelesi verdiği bir dönemdi. Sanayi Devrimini kaçıran imparatorluk, Paris, Londra ve Şikago gibi önemli ticaret kentlerinde moda olan ve bugünkü fuarların temelini oluşturan “üretim mallarının sergilenip dünyaya pazarlandığı” uzun süreli sergiler için modern bir mekana ihtiyaç duyuyordu. İstanbul’da altı ay veya daha uzun süreli şekilde malların teşhir edileceği, uluslararası sunumların yapılabileceği kapalı, modern bir kamusal alan bulunmadığı için büyük bir sergi sarayının inşa edilmesine karar verildi. Konuyla ilgili kararları alması için komisyon kuruldu. Komisyon çalışmaları sonunda İtalyan mimar Raimondo D’Aranco’ya resmi teklif gönderilmesine karar verdi.
D’Aranco bu teklifi cazip bularak, kısa süre içinde yanında güvendiği ustalarıyla birlikte dönemin başkenti İstanbul’a gelir. Önceden yapılan planları inceler, kendince bu planlarda düzenlemeler yaparken, hiç hesaba katmadığı bir olay gerçekleşir. 10 Temmuz 1894 tarihinde İstanbul şiddetli bir depremle sarsılır. Yıldız Sarayı, Kapalıçarşı, Selatin camiler haricinde halkın ikamet ettiği evler, dükkanlar, çarşılar, mahalle camileri ağır hasar alır.
1894 büyük depremi nedeniyle sergi salonu projesi iptal edilir. D’Aranco ile İstanbul’a gelen ustalar kendi ülkelerine döndükleri halde ünlü mimar deprem sonrası şehrin hasar gören yapılarını onarmak için bir süre İstanbul’da kalmaya karar verir. Bununla birlikte zamanla İstanbul’u sevmiş olmalı ki, D’Aranco Osmanlı Sarayının baş mimarı olarak 15 sene İstanbul’da kalır. Elbette bu sürenin tamamını İstanbul’da geçirmez, zaman zaman Anadolu’ya geçer. Selçuklu ve Klasik Osmanlı mimarlığını inceler. Bugün Şam’da bile onun elinden çıkmış mimari yapılar vardır.
Osmanlı mimarisini Art Nouveau sanat akımıyla tanıştıran ünlü mimar, aynı zamanda Yıldız Çini fabrikasını da bu fabrikada yapılacak ürünleri de tasarlar. Öyle ki Yıldız Çini fabrikasında üretilen seramikler Avrupa’ya ihraç edilir ve batı saraylarında bile çok beğenilir. Bugün dünya çapındaki pek çok önemli seramik koleksiyonunda Yıldız Çini fabrikası ürünleri vardır.
Raimondo D’Aranco 1894 depreminde hasar gören Yıldız Sarayı’nın onarımları haricinde, Şale köşkü, Huber Köşkü, Hıdiva Yalısı, Şeyh Zafir türbesi, 2. Abdülhamit Çeşmesi, Laleli Çeşme, Mektep-i Tıbbiye (Valory’yle birlikte), Kara Mustafa Paşa camisi gibi eserler inşa etti.
Devamı gelecek…
Yorum Yazın