Araştırma: Çözüm süreci yükleniyor mu?

İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından hazırlanan Türkiye Raporu, gündemde tartışmalara yol açan çözüm sürecine ilişkin verileri ortaya koydu.

Yeni Arayış

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Eş Genel Başkanları ve milletvekilleri ile tokalaşması sonrasında başlayan süreci Türkiye Raporu araştırdı.

Yapılan araştırmada gündemde büyük yankı uyandıran; Yenidoğan Çetesi, MHP Lideri’nin TBMM’deki grup toplantısında Abdullah Öcalan’a yaptığı açık çağrıya yer verilirken kutuplaşmaya da dikkat çekiliyor.

2022 sonunda Türkiye Raporu verilerine göre; toplumun yarısı olası Kürt açılımına tamamen karşı olduğunu söylerken; her üç kişiden birinin ise açılıma koşulsuz destek veriyor.

Türkiye Raporu’nun “Çözüm süreci yükleniyor mu?” başlıklı 2022’de yaptığı araştırmasının verileri şu şekildedir:

“Olası bir ‘Kürt açılımı’nı ne ölçüde desteklersiniz?” sorusuna

%46 ile çoğunluk olası bir Kürt açılımını kesinlikle desteklemeyeceğini ifade ediyor.
%12’lik kesim bu açılımı AK Parti hükümeti yaparsa destekleyeceğini belirtirken %8 Kürt Açılımı konusunda muhalefete güveniyor.
%34 ise Kürt açılımını her şekilde destekleyeceğini belirtti.

Kadın katılımcılar Kürt Açılımı konusunda erkeklere oranla daha çekimser. Her iki kadın katılımcıdan yaklaşık biri (%49) bu açılımı kesinlikle desteklemediğini belirtiyor. Erkek katılımcılarda “Her şekilde Kürt açılımını desteklerim” diyenlerin oranı kadın katılımcılara göre 5 puan yüksek.

Gençler Kürt Açılımı’na diğer yaş gruplarına kıyasla daha sıcak bakıyor

“Her şekilde bu açılımı desteklerim” diyenlerin oranının en yüksek olduğu gruplar en genç yaş grupları. 18-34 yaş aralığında bu açılımı her şekilde desteklediğini belirtenlerin oranı %38.

Yaş arttıkça “kesinlikle desteklemem” yanıtını verenlerin oranı yükseliyor. 45-54 yaş aralığında ve 65 ve üstü yaş grubunda her iki katılımcıdan biri bu açılıma karşı (%51).

65 ve üstü yaş grubunda azımsanmayacak %15’lik kesim bu açılımı muhalefet yaparsa destekleyeceğini ifade ediyor.

Partilere göre destekler

AK Parti ve CHP seçmeninde Kürt açılımın her şekilde desteklediğini ifade edenlerin oranı aynı seviyede (%31).

İYİ Parti (%75) ve MHP (%66) seçmeninde ezici çoğunluk olası bir Kürt Açılımı’nı kesinlikle desteklemeyeceğini belirtiyor. Bununla birlikte HDP seçmeninin %66 ile çoğunluğu bu açılımı destekliyor.

CHP ve AK Parti seçmeninde ise keskin görüşlerin oranları birbirine yakın. Yine de CHP seçmeninde bu açılımı kesinlikle desteklemeyenlerin oranı (%51) iktidar seçmenine göre daha yüksek.

Eğitim seviyesine göre verilen destek

Kürt Açılımı’nı koşulsuz destekleyenlerin en düşük seviyede olduğu eğitim grubu yüksekokul ve üzeri.

Kürt Açılımı’nı hükümet yaparsa destekleyeceğini ifade edenlerin oranın eğitim düzeyi arttıkça düşüyor.

Lise ve yüksekokul ve üzeri eğitim gruplarında %50’nin üzerinde kesim Kürt Açılımı’nın yapılmasına her şekilde karşı.

Şehir merkezinde Kürtçe’ye yaklaşım

Sonuçlar, Türkiye genelinde Kürtçe’nin artık bir tabu olmadığını gösteriyor. Özellikle Kürtçe konuşulması veya şarkı söylenmesi toplumun en az %80’ini rahatsız etmiyor.

Kürtçe yazılar görmek konusuna toplum biraz daha olumsuz bakıyor.

HDP haricinde, seçmen grupları arasında Kürtçe yazılar görmekten rahatsız olmayanların en kalabalık olduğu grup İYİ Parti seçmenleri. En çok rahatsız olanlar ise MHP seçmenleri ve CHP seçmenleri.

Genç yaş grupları arasında Kürtçe yazılar görmekten rahatsız olmayanlar ortalamanın üzerinde. Özellikle 18-24 yaş grubunda %80 çoğunluğun böyle bir rahatsızlığı yok. En yaşlı gruplarda ise ortalamaya yakın. En çok rahatsızlık duyan yaş grubu ise 1990’larda gençliğini yaşayan 45-54 yaş grubu.

Kamusal ve merkezi yerlerde Kürtçe konuşulmasından rahatsız olanların en az olduğu seçmen grubu yine İYİ Parti seçmenleri. Rahatsız olanların en çok olduğu grup ise AK Parti seçmenleri.

18-24 yaş grubu gençler arasında Kürtçe’nin bir tabu olmaktan çıktığını görüyoruz. Gençlerin %90’ı çevrede Kürtçe konuşulmasından rahatsız olmuyorlar.

Kürtçe müziğe yaklaşım

Çevrede Kürtçe müzik yapılmasından rahatsız olanların en çok olduğu seçmen grubu MHP seçmenleri. MHP seçmenleri aynı zamanda Kürtçe yazı görmekten rahatsız olanların da en yüksek oranda olduğu gruptu.

Kürtçe yazı ve Kürtçe konuşma konularında beklenenden daha olumsuz bir tutumda olan CHP seçmen grubunda Kürtçe müziğe karşı yaklaşım çok daha olumlu.

Yaş gruplarına baktığımızda, yazı ve konuşmaya kıyasla Kürtçe müziğe daha olumlu yaklaşıldığını görüyoruz. Gençler arasında Kürtçe müzik tabu olmaktan çıkarken, diğer yaş grupları için de aynısı söylenebilir.

Kürtçe müzikten rahatsız olanların en kalabalık olduğu grup, gençliğini 90’larda yaşayan 45-54 yaş grubu.

Raporun tamamını okumak için tıklayınız.