Yeni asgari ücret erken seçim sinyali (mi?)

Eser Karakaş

Vatandaşların refah düzeyi, çocukların nasıl beslendiği, nasıl eğitim aldığı gibi konulara oranla Erdoğan’ın seçim kazanması çok daha önceliklidir; bugünkü nispi bir refah artışının seçim ortamında hafızalarda kalmayacağını çok iyi bilen Erdoğan bu nispi refah artışı marjını hemen seçim öncesine saklamaktadır.

Biraz paradoksal gözükebilir ama ben yeni asgari ücreti belirli koşullara bağlı olarak 2025 sonbaharında ya da 2026 ilkbaharında yapılacak bir erken seçimin habercisi olarak değerlendiriyorum.

TÜİK’e göre bile enflasyon 2024 sonu itibariyle yüzde 46 ya da 47 olacak iken asgari ücrete yapılan yüzde otuzluk bir artışın nasıl erken seçim sinyali olabileceğini açıklamaya çalışacağım, benim yazacaklarım bir yaklaşım, hatalı da olabilir, benim yaklaşımım şartlı bir yaklaşım, şartlar da oluşmayabilir ama yine de ben erken seçim sinyallerini alıyorum.

Asgari ücretin reel olarak arttığını söylemiş Mehmet Şimşek, bağışlasın ama gerçekten saçmalamış çünkü bu reel artışın en sağlıklı hesaplama yöntemi veri bir mal ve hizmet sepeti ile mukayesedir, ABD doları ya da altın mukayeseleri çok sorunlu olabiliyor, ortada çok net bir gerileme vardır ama sorulması gereken esas sorun Cumhurbaşkanlığı hükümetinin bu fakirleşme durumunu neden ve nasıl göze aldığıdır, bu yazıda bu göze alma keyfiyetini anlatmaya gayret edeceğim.

Milletvekillerinin emeklilik hakları nedeniyle erken seçime yanaşmayacağı tezi galiba yasal olarak doğru değil, her milletvekili farklı bir kişisel duruma sahip, iki sene gerekli koşul ama bu koşul yerine getirildikten sonra (2025 Haziran) tek tek yaşlarına, daha önce ödemiş oldukları SGK primlerine göre milletvekilliğinden emekliliğe hak kazanıyorlar yani 2025 Sonbaharı ya da 2026 İlkbaharı için erken seçim mümkün gibi.

Erdoğan ve AKP için Erdoğan’ın bir kez daha Cumhurbaşkanlığı adaylığı hayati (neden?) gibi duruyor, malum, bunun da Anayasaya göre iki koşulu var, ya Anayasa 101 değişecek ya da TBMM’nin feshi gerçekleşecek; Anayasanın değişmesi de mümkün ve gündemde ama daha zor, TBMM’nin feshi daha mümkün gibi.

Erdoğan da TBMM’nin feshi için 2027’nin Sonbaharını beklemek isteyebilir çünkü 2028 başında yaşı yetmiş beşe dayanacak, bir dönem daha Cumhurbaşkanlığı ise Erdoğan’ı Allah uzun ömür ve beraberinde hukuksuzluklarının hesabını da versin, seksen yaşına taşıyacak, bu yaşı da biraz fazla bulabilir Erdoğan.

Bir de 2027 sonuna dek beklenirse ekonominin, en belirleyici seçmen tercih faktörü olmasa bile, geleceği nokta çok belirsiz, daha kısa bir vadede faizleri ve ÖNCE de enflasyonu biraz düşürerek seçmenin karşısına çıkmak isteyecektir kanısındayım, bir üst satırda ÖNCE kelimesini kullandım, hemen aşağıda nedenini açıklayacağım.

Bir de Suriye, DEM-Öcalan, Trump konuları da var, Erdoğan bu konularda da optimal seçim zamanını daha kısa vadede değerlendirebilir.

Gelelim esas konumuza yani neden yüzde ellilik resmî (TÜİK) enflasyon ortamında bu âlemin gördüğü en kurnaz siyasetçinin yüzde otuz asgari ücret artışını tercih ettiğine.

Yukarıda ÖNCE kelimesini kullanmamın temel nedeni seçim ortamına girerken Erdoğan kendine yapılabilir bir seçim ekonomisi hazırlamak isteyecektir yani önce enflasyonu mümkün olduğu ölçüde düşürmek (stop), seçim kapıya dayandığında da enflasyonu yine aynen 2023 seçimlerine giderken yaptığı gibi gazlamak (go), bir zamanlar daha çok kullanılırdı bu tabir, “stop and go” politikası, bu konuyu çok iyi biliyor Erdoğan, Nas politikası da sadece dinbazlık soslu bilinçli bir “go” politikası idi.

Eeee, şimdi de “stop” vakti çünkü bırakın Türkiye ekonomisi gibi kurumsal temelleri çok zayıf bir ekonomiyi, çok daha güçlü ekonomiler bile “stop and go” politikalarının stop ve go periyotlarını iyi ayarlamak zorundadırlar çünkü sürekli go politikası sürdürülebilir bir politika değildir, Türkiye de bugün yani asgari ücretin güya “Asgari ücret tespit komisyonu” tarafından saptandığı, emekli maaş artışlarının belirleneceği bu günlerde stop dönemindedir.

Ve, daha da önemlisi bu stop döneminde go dönemi için marj belirlemektedir Erdoğan, bugün asgari ücret artışı yüzde elli ya da üzerinde olsa idi Erdoğan seçime altı ay kala asgari ücrete belki de yüzde seksen zam yapmakta çok zorlanacaktı, bunu çok iyi biliyor ve seçim ekonomisinin, popülizmin “timing”ini, optimal zamanlamasını iyi hesaplamaktadır.

Burada Erdoğan’ın kafasında da Türkiye seçmeninin, özellikle düşük gelir gruplarının ekonomi hafızasının çok zayıf ve kısa vadeli olduğu gerçeği yatmaktadır, ben tercih etmedim ama isteyen balık hafızası tabirini de kullanabilir.

Erdoğan çok düşük asgari ücret artışı ile kanımca erken seçim hazırlıklarına başlamıştır, Nas politikalarına dönüş, yüksek asgari ücret, emekli maaş artışı için akçe ve ortam biriktirmektedir.

ERDOĞAN KANIMCA ERKEN SEÇİM HAZIRLIKLARINA BAŞLAMIŞTIR

Erdoğan’ın bugün yapmadığı asgari ücret artışı da çok kısa vadede unutulacaktır, şayet çok iyi bir artış yapılsa idi de bu artışın da pozitif etkisi bu enflasyon ortamında yine çok çabuk unutulacak idi.

Bugün gerçekleşecek çok yüksek bir asgari ücret artışının büyük holdingler bünyesinde değil ama ülkemizdeki çok yaygın istihdam alanı olan KOBİ’lerde (Küçük ve orta büyüklükte işletmeler) işçi çıkarmaya ya da tamamen kayıtdışına kaymaya neden olabileceğini de iyi bilir Erdoğan ve en çok da bundan korkar, enflasyon etkinsizlik yaratarak istihdamı vurmaya başlayana kadar da enflasyonu daima işsizliğe tercih eder, şekilde (Haziran 2023 seçimleri) görüldüğü gibi.

Umarım muhalefet duruma iyi teşhis koyar ve gerekenleri yapar çünkü Erdoğan 2031’e kadar tek yetkili ama sıfır sorumlulukla Reislik için hazırlanmaktadır.

Eh, 78 yaş Cumhurbaşkanlığını bir mutemede bırakmak için optimal bir yaş muhtemelen Erdoğan için.