Türkiye ve BRICS

Erdem Bağcı

Türkiye'nin BRICS'e (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) olası üyeliği hem fırsatlar hem de zorluklar sunmaktadır. Bu yazı bu sürecin avantaj ve dezavantajlarının analizini içermektedir.

Avantajlar

Ekonomik Çeşitlendirme ve Ticaret Fırsatları: BRICS'e katılmak Türkiye'yi daha büyük ve daha çeşitlendirilmiş pazarlara, özellikle de gelişmekte olan ekonomilere açacaktır. Bu, AB ve ABD gibi geleneksel ticaret ortaklarına olan bağımlılığı azaltmaya yardımcı olacaktır. BRICS ülkeleriyle artan ticaret, ihracatı artırabilir ve teknoloji, imalat ve altyapı gibi büyüme için yeni sektörlerin oluşumunun önünü açacaktır.

Kalkınma Finansmanına Erişim: BRICS üyeleri, altyapı ve sürdürülebilir kalkınma projelerini finanse eden Yeni Kalkınma Bankası'na (NDB) erişimden yararlanır. Türkiye'nin katılımı, altyapı, enerji ve teknoloji sektörlerine daha fazla yatırım yapılmasını sağlayarak ekonomik gelişimini hızlandırmaya yardımcı olacak imkanlar sunar.

Jeopolitik Etki ve Stratejik Ortaklıklar: BRICS ile uyum sağlamak, özellikle BRICS'in Batı hakimiyetine karşı bir denge oluşturmayı hedeflediği uluslararası örgütlerde Türkiye'nin küresel siyasi etkisini artıracaktır. Bu, Türkiye'nin Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi kurumlarda reformlar da dahil olmak üzere küresel ekonomik yönetişimi şekillendirmede daha derinlemesine yer almasında imkan sağlayacaktır.

Alternatif Ödeme Sistemleri: Türkiye, sınır ötesi ödeme sistemleri veya BRICS para birimi gibi ABD doları tabanlı küresel finans sistemine alternatifler oluşturma konusunda BRICS in sağlayacağı imkanlardan yararlanabilir. Bu durum, ABD yaptırımlarına maruz kalma etkisinin ve küresel finans piyasalarının oynaklığının azaltılmasına yardımcı olacaktır.

Enerji ve Kaynak Erişimi: Rusya ve Brezilya gibi birçok BRICS ülkesi doğal kaynaklar açısından zengindir. Geliştirilmiş ortaklıklar, özellikle küresel enerji fiyat dalgalanmaları bağlamında Türkiye'ye enerji kaynaklarına daha istikrarlı ve çeşitlendirilmiş erişim sağlama imkanı sunacaktır.

Dezavantajları

Otoriter Devletlerle Politik ve Ekonomik Uyum: Özellikle Rusya ve Çin olmak üzere bazı BRICS üyeleri, otoriter yönetim modelleri nedeniyle sıklıkla eleştirilmektedir. Türkiye'nin BRICS ile uyumu, Batı demokrasileriyle, özellikle NATO müttefikleriyle ilişkilerini zorlayabilir ve AB katılım sürecini zorlaştırabilir.

Ekonomik Rekabet: BRICS büyük pazarlara erişim sağlarken, Türkiye Çin ve Hindistan gibi büyük üretim ekonomilerinden artan rekabetle karşı karşıya kalabilir. Bu rekabet, Türkiye'nin rekabet gücünün göreceli zayıf olduğu tüketim malları ve teknoloji gibi sektörlerdeki ihracat potansiyelini sınırlayabilir.

Kararsız Ekonomilere Bağımlılık: BRICS ekonomileri ekonomik istikrarsızlığa karşı bağışıklıkları düşüktür. Örneğin Rusya, Ukrayna çatışması nedeniyle önemli uluslararası yaptırımlar ve ekonomik izolasyonla karşı karşıyadırlar. Nitekim, Brezilya yüksek enflasyon ve siyasi istikrarsızlık dönemleri geçirmektedir. Türkiye'nin bu tür ekonomilerle gireceği ticari ilişki ek risklere maruz kalma durumu doğurabilir.

Para Politikası ve Kalkınma Hedeflerinde Ayrışma: Türkiye'nin ekonomik politikası her zaman diğer BRICS üyelerinin politikalarıyla uyumlu olmayabilir. Örneğin, Çin'in devlet odaklı ekonomik büyümeye odaklanması, Türkiye'nin özel sektör öncülüğündeki büyümeye vurgu yapmasıyla çelişmektedir. BRICS içindeki para politikaları veya ticaret anlaşmaları konusunda anlaşmazlıklar, çatışan ekonomik çıkarlara yol açabilir.

Sınırlı kısa vadeli faydalar: BRICS üyeliği uzun vadeli ekonomik ve jeopolitik açıdan önemli avantajlar sağlayabilir, ancak kısa vadeli faydaları sınırlı olacaktır. Örneğin, Türkiye ile BRICS ülkeleri arasındaki ticaret hacmi şu anda Batı ekonomilerine göre daha düşüktür, bu da önemli kazanımlar görmenin zaman alacağı anlamına gelmektedir. Ayrıca benzer kaynak ve üretim yapılarına sahip ülkeler arasındaki ticaret sınırlı olacaktır.

Sonuç

Türkiye'nin BRICS'e dahil edilmesi ekonomik çeşitlilik, kalkınma finansmanına erişim ve artan jeopolitik nüfuz için önemli fırsatlar sunacaktır. Ancak, bu durum batılı devletlerle uyum, ekonomik rekabet ve politika hedeflerinde olası çatışmalarla ilgili zorluklar da ortaya çıkaracaktır. Hem BRICS hem de Batılı ortaklarla ilişkileri dengelemek, riskleri azaltırken faydaları en üst düzeye çıkarmak için kilit öneme sahip olacaktır. Ancak, bu ilişkileri sürdürmek çok zorlu olacağa benzemektedir. Türkiye bu süreç ile birlikte, batılı devletlerce siyasi ve ekonomik baskı göreceğine dair beklenti içerisinde olmak yerinde olacaktır. Bu bakımdan, Türkiye’nin iç istikrarını, güvenliğini sağlaması ve ekonomik açıdan kendi iç dinamiklerini devreye alacak adımlar atması zaruri hale gelmiştir.