Yazın en büyük problemi: Ödem

Ödem, dokular arasında sıvı birikmesi sonucu oluşan şişliktir. Yaz aylarında ödemin artmasının pek çok nedeni vardır.

Eda Aygan

Yaz aylarında artan sıcaklıklarla birlikte pek çok birey, özellikle de kadınlar, şişkinlik ve ödem şikayetleriyle diyetisyen kapısını çalıyor. Hava sıcaklıklarının damar genişlemesi, lenf akışının yavaşlaması ve sıvı-elektrolit dengesi üzerindeki etkisi; bu şikayetlerin başlıca nedenlerinden. 2025 yazında da ödem, sadece estetik bir sorun değil, aynı zamanda metabolik sağlığın bir yansıması olarak değerlendirilmeli.

Ödem Nedir ve Neden Yazın Artar?
Ödem, dokular arasında sıvı birikmesi sonucu oluşan şişliktir. Yaz aylarında ödemin artmasının başlıca nedenleri:

* Sıcaklıkla damarların genişlemesi ve sıvının dokulara daha kolay sızması
* Yetersiz su tüketimi
* Tuzlu atıştırmalıklar ve hazır içeceklerin artan tüketimi
* Hareketsizlik ve uzun süre oturma/ayakta kalma
* Hormon dengesizlikleri (özellikle kadınlarda adet döngüsüyle ilişkili)

Güncel Veriler Ne Diyor? (2024–2025)

İstanbul Üniversitesi'nin 2024 yazında yürüttüğü bir çalışmada, kadınların %68’inin yaz aylarında ödem şikayetinin belirgin şekilde arttığı tespit edildi.

Almanya’da yapılan bir 2025 meta-analizi, düşük potasyum alımı ve yüksek rafine karbonhidrat tüketiminin, yaz döneminde ödem riskini iki kat artırdığını ortaya koydu.

Beslenme ile Ödem Yönetimi

1. Sodyum-Potasyum Dengesi: Rafine tuz kısıtlaması kadar, potasyumdan zengin besinlerle dengeyi kurmak gerekir: avokado, muz, semizotu, haşlanmış patates, yoğurt.

2. Su Tüketimi Eğitimi: Danışanlar genellikle "çok su içiyorum ama şişiyorum" şikayetiyle gelir. Burada sodyum dengesizliği ya da suyun gün içine yayılmadan tüketilmesi gibi durumlar kontrol edilmelidir.

3. Bitkisel Destekler ve Bilim: Limonlu su, maydanoz kürü, ananas gibi “ödem atıcı” etiketine sahip besinler danışanlar arasında popülerdir. Ancak bilimsel geçerliliği olan ve böbrek sağlığını zorlamayacak şekilde yapılmalıdır. Örneğin:

* Kiraz sapı ve mısır püskülü çayı
* Magnezyum destekli mineralli sular

4. Fiziksel Aktivite Önerileri: Lenf drenajını hızlandırmak için önerilebilecek hareketler

* Sabah yürüyüşleri
* Ayak bileklerini çevirme egzersizleri
* Reformer pilates (özellikle alt ekstremite odaklı)

5. Kapsayıcı Yaklaşım: Ödem şikayeti tek başına değil; sindirim sorunları, adet öncesi sendrom, tiroit hastalıkları, insülin direnci gibi sorunlarla birlikte görülüyorsa, bütüncül değerlendirme gerekir.

“Yaz Ferahlığı” Ödem Atıcı Bitki Çayı Tarifi

Malzemeler (1 litre için):

* 1 tatlı kaşığı kiraz sapı
* 1 tatlı kaşığı mısır püskülü
* 1 tatlı kaşığı yeşil çay
* 1 çubuk tarçın
* 1 dilim limon
* 2-3 adet maydanoz sapı

Hazırlanışı:

* 1 litre kaynamış suyu demliğe veya ısıya dayanıklı cam bir kaba alın.
* Tüm malzemeleri ekleyin ve kapağını kapatıp 8-10 dakika demleyin.
* Demleme süresi sonunda süzün.
* Ilındıktan sonra gün içinde tüketin. İsterseniz buzdolabında soğutup limon dilimiyle servis edebilirsiniz.

Kullanım Önerisi:

* Bu çayı günde 1 litreyi geçmeyecek şekilde, sabah ve öğleden sonra olmak üzere bölerek tüketin.
* 3-4 gün kullanıp 2 gün ara vermek, böbrekler üzerinde yük oluşturmamak açısından uygundur.

Dikkat Edilmesi Gerekenler: Hamileler, emzirenler, böbrek veya tansiyon hastaları bu çayı doktor ve diyetisyen onayı olmadan kullanmamalıdır.