Kriz yok: Yeni Türkiye bu!

Geçen sene, “Ekonomi Mayıs 2025 ayıyla düzelir, işler açılır” diyen iş insanları, bugün 2026 Mart ayınından umut bekler oldu. 2026 yılında da büyük olasılık 2027 beklentileri olacak. Bence Türkiye artık böyle. Buna göre planlarını yapsalar çok daha iyi olacak.

Dünyadan; Putin- Trump görüşmelerinden bir sonuç çıkmadı. Zelensky – Trump – AB üçlü görüşmelerinden de kayda değer bir sonuç çıkmadı. Rusya-Ukrayna savaşının devam olasılığı daha yüksek ama, piyasalar savaşın sona ereceğine inanmayı tercih ediyor.

Geçen hafta ortası Jackson Hole toplantıları başladı. "Geçiş Sürecindeki İşgücü Piyasaları: Demografi, Verimlilik ve Makroekonomik Politika"  konuları Trump mederatörlüğünde konuşulacak. Trump yönetici olduğuna göre çıkan sonuç “merkez bankaları faiz düşürmelidir”  olacaktır büyük olasılık.

Trump’ın Fed üstündeki baskıyı artırmaya devam ediyor ama, Abd enflasyon yükseliş baskısı da her geçen gün artıyor. Yine de genel kanı “işsizlik artacağına, enflasyonun biraz artmasına göz yumalım” şeklinde oluşmaya başladı. Fed in faiz indirme beklentisi bu yıl için üçten ikiye düşse de Eylül ayında 250 baz puan indirime inananlar çoğalıyor.

Türkiye’de kriz ne zaman bitecek; 2018 yılından beri krizin bitmesini bekliyoruz. Kriz dediğin üç ay, bilemedin bir yıl sürer. Yedi yıl süren kriz mi olur!? Bence Türkiye’nin yeni normali bu. Sakin, sıkıcı, kırk yılda bir reel sektörün canlanıp sonrasında sıkıcılığına döndüğü.  Her sene biraz daha fakirleşeceğimiz ama bunu farkına varamayacağımız, sürekli “iki yıl önce daha çok ekmek alıyorduk yok daha az alıyorduk” diye tartışıp duracağımız bir normal ekonomi.

Türkiye’nin gelir dağılımında yüksek gelir grubunun oranı %12,1, orta gelir grubunun %36,1, alt gelir grubunun %51,8 olduğunu basından ve sosyal medyadan görmüşsünüzdür. Bu tablo her yıl biraz daha kötüleşecek. Üst gelir grubu %10 altına, orta gelir grubu %35 altına, alt gelir grubu ise %55 üstüne tırmanacaktır.

Hatırlarsanız 2021 sonunda Dolar 9 lira civarındaydı ve 2023 yaz başında 27 liralara yükseldi. 2023 yılında Türkiye’ye gelen gurbetçilerimiz sürekli “Törkiye cennet, Almanya’da insanlar ekmek bulamıyor” diye demeçler veriyordu. TL o kadar hızlı değer kaybetmişti ki, fiyatlardaki artış buna yetişememişti, 100 Euro ile marketi satın alıyorlardı. Fiyatlar artık döviz hızına yetişti hatta TL değerli kaldı. 2022 ve 2023 yılında saç kesimlerinden, hareketlerine ikiz gibi olan gurbetçilerimiz bu yıl hiç ortalarda yok. Gelenlerde “Türkiye ne kadar pahalı böyle” diyor. Aynı durum gibi, ranttan deli para kazananlar yakında aslında kaybettiklerini anlamaya başlayacak.

Tıka basa MB kasası; Merkez bankamızın kasası doldu diye göbek atıyoruz. Eksi 65 milyar dolar rezervden artı 50 milyar doları görünce buldumcuk olduk. Niye kasamıza döviz dolduruyoruz, çünkü camdan bebek gibi kırılganız.

Reel sektörün net döviz pozisyonu açığı Haziran 2025 tarihine göre 186 milyar dolar oldu. 2018 yılı açığı kadar. Döviz cinsi ticari krediler 193 milyar dolar olmuş. 2018 yılında 187 milyar dolardı. Dikkat edin hep 2018 yılı. Bundan sonrası sadece bir kıvılcım. Yeni bir rahip mi çıkar, CHP’nin 15 Eylül kurultay davası mı olur? Belki de altı ay, bir yıl  daha böyle gider ama artık her bahanede patlamaya hazırız sanki. MB rezervlerini şişirerek, isteyene döviz vererek güven sağlamaya çalışıyor.

KKM sonlandırıldı; Bir ara 140 milyar dolar seviyelerine çıkan KKM,  stoğunda 10 milyar dolar kalınca sonlandırıldı. Yılsonuna kadar 10 milyar doların hepsi dövize gitse bile piyasa sakinse hiç bir etkisi olmaz, ama fırtına koparsa çarpan etkisi yapar. Yine de yılsonuna kadar bir kırılma olasılığı zor görünüyor.

Aralık 2023 tarihinden beri sürekli dövizden uzak durun, TL de kalın diye yazdım. Artık ufak ufak dövizlenme zamanı. Valör kaybınız olabilir ama bir günde tüm valör kaybının iki katı kazanabilirsin.

KMM parası olana çok para kazandırdı. Ekonomistlerin çoğuna göre de ülkeye ciddi zarar yazdı. Zararın 60 milyar doları bulduğunu iddia edenler oldukça çok. Bence bugünden pek farkı yok. Şimdi de yüksek faiz ciddi zararlar yazıyor. Sonuçta 2018 yılından beri ülke kaybediyor, fakir daha fakirleşiyor, parası olan şimdilik kazanıyor.

Türkiye’nin yeni normali; Geçen sene, “Ekonomi Mayıs 2025 ayıyla düzelir, işler açılır” diyen iş insanları, bugün 2026 Mart ayınından umut bekler oldu. 2026 yılında da büyük olasılık 2027 beklentileri olacak. Bence Türkiye artık böyle. Buna göre planlarını yapsalar çok daha iyi olacak. On yıldır tüm uzmanlar deprem dedi, deprem oldu ülke yıkıldı. On yıldır tüm uzmanlar tarım ve hayvancılık bitiyor dedi, hakikaten bitti. On yıldır uzmanlar Türkiye susuz kalacak diye yırtındı, ülkenin Beyşehir gölü dahil büyük gölleri bile kurudu. İktidar yandaşları diyor ki; “Sanki diğer iktidarlar ne yaptı ki?” İyi kardeşimde eskiden yapmayan iktidarları değiştirebiliyorduk, artık böyle bir şansımız yok.

Gerçek işsizliğin artmasına, her gelir grubunun fakirleşmesine, arada sırada reel ekonomide heyecanlanmaya, sürekli doğalgaz ve petrol bulmaya, sokaklarda bilgisiz ve kültürsüz çoğunluğa, siyasi tutuklanmalara, gerçek suçluların ortalıkta fink atmasına, kadın, çocuk, hayvan katliamına  alışacağız, hatta alıştık bile. Harcamaları iki, üç hafta sıkıp ayda bir kere dayanamayıp harcamaya koşacağız.

15.08.2025 BDDK ve TCMB verilerine göre;

Yabancı Portföy; ilgili hafta 125 milyon dolar hissede alış var. 11 Nisan 2025 tarihinden beri alışları devam ediyor. Tahvilde 1,1 milyar dolar alış var. MB faiz indirecek demek ki. 

TCMB rezerv ve DTH; İlgili hafta  MB her üç rezervi de  2,5  milyar dolar arasında arttı.
DT hesapları sakin.

Krediler;  ilgili hafta  kredilerdeki  hacimsel artış sakin. Mevduat ve kredi faizleri bebek adımları ile gevşiyor sözde. Ortalama üç aylık mevduat ve ticari kredi faizleri halen %50 üstünde, bireysel kredi faizleri %60 üstünde.

Piyasalar;

Dünya emtia endeksi; 99,60 puan destek, 102 ve 103 puan direnç. Geçen hafta 101,75 puanı gördü. Bana emtia fiyatları dibi gördü gibi geliyor. Henüz yukarı bir hareket olmasa da eli kulağında olduğunu düşünüyorum.

Dolar/TL; 41,50 direnç ve 40,65 direnç. Haftayı 41,05 civarında kapatır sanırım. TL karşısında her an sert değer kazanma yaşayabilir ama altı ay mı olur, bir yıl mı olur bilemiyorum.

Eur/Usd; Dolar karşısında biraz gevşeyerek düzeltmeye devam edecek gibi ama orta vadede dolara karşı güçlenme olasılığı daha fazla. Üç hafta önce 1.14 desteği çalışmıştı geçen hafta 1,1575  destek mi diye denedi. Bu hafta da 1,1575 ve 1,1515 destek. 1,1830 direnç.

ABD 10 yr tahvil; Yine %4,30 desteğinin altını gördü,  haftayı %4,26 kapadı. %4,15 görecek gibi duruyor.

Dolar endeksi; 99,50 puan ile 96,75 puan arasında sıkıştı. 96,75 eninde sonunda kırılacak ve dolar diğer paralar karşısında değer kaybedecek bence. ABD ekonomisi için ürettikleri mal ve hizmetin ucuzlaması gerek.

Bist100; Hacimli bir şekilde yeni zirve denedi. Haftalardır  yabancının sürekli hisse aldığını, 2,40 dolar ile maliyet oluşturduğunu ve zirvesi olan 11250 puanı deneyeceğini yazdım. 11250 puan üstünde kalmayı becerirse ki, bence zaman zaman altına gelse bile üstünde tutunmayı becerecek, hedefi 12450 puan ile 13600 puan arası bir yer olabilir. Geçen haftaki  hacim haftalık olarak son bir yılın haftalık ortalama hacminin iki katıydı neredeyse. Ancak dikkatli olmak gerek. Kasım 2022 ve Ağustos 2023 tarihlerinde de böyle hacimli haftalar olmuş, üç hafta süren çıkış gevşemeye dönmüştü. Dolar bazında 2,73 dolar seviyesinde. Burası kırılır üstünde kalırsa yükseliş hızlanacaktır. Kalamazsa diğer iki sefer ki hareket görülebilir ama ben yukarı olasılığının daha fazla olduğunu düşünüyorum.

Altın ons; Nisan 2025 tarihinden beri 3290 dolar desteği üstünde resmen dans ediyor. Bıçak sırtı gibi bir yer. Mal mı topluyorlar yoksa mal mı çıkıyorlar karar vermek gerçekten zor. Bu hafta 3,500 dolar  direnç. 3290 ve 3110 dolar destek.  Devam..

Gümüş; Yukarı devam edecekse 38,50 dolar altına artık gelmemeli. Bu hafta 38,50 dolar altına gelmezse yeni bir yükselen kanala geçebilir. Bu hafta 38,50 destek, 39,10 direnç, hedefi 39,80.