Hukuk gözlüğünden Coldplay Kiss Cam

Kiss Cam uygulaması için izleyicilerden rıza alınıyor mu sorusunun cevabını neyse ki geçen yıl gittiğim Coldplay konserinin hala telefonumda duran biletini incelediğimde buldum. Benim gittiğim 9 Haziran Atina konserinin biletinde görüntü ya da video kaydı alınabileceği ve izleyicilerin herhangi bir yasal hakkının bulunmadığı belirtilmiş.

Geçtiğimiz hafta Coldplay konserinde sarılmış haldeyken kameraya çekildiklerini fark edince hızlıca uzaklaşan bir çiftin görüntüleri sosyal medyada viral oldu, haberi olmayan kalmadı herhalde… Görüntüler Coldplay’in 16 Temmuz’da Amerika’nın Boston şehrine yakın Gillette Stadyumundaki konserinden. O günden beri dünya medyasında neredeyse süregelen savaşlardan bile daha çok yer bulan bu olayın skandal olmasının sebebi bir teknoloji şirketinin üst düzey yöneticileri olan hem kadın hem de erkeğin başkalarıyla evli olmaları ve stadyumdaki dev ekrana yansıyan görüntüler üzerine ilişkilerinin afişe olmasıydı.

Bu arada Coldplay konserindeki bu olayla ilgili sosyal medyada inanılmaz yaratıcı ve komik içerikler var, hala gülüyorum. “Özellikle büyük etkinlikler sırasında aldatırken yakalanma” anlamına gelen yeni bir fiil olarak “Coldplayed” kelimesinin dile kazandırılması tarifsiz… Coldplayed kelimesine günlük dilde sıkça rastlayacağız gibi görünüyor.

İşin eğlencesi bir yana, bu olayla popüler olan “kiss cam” (öpücük kamerası) ve bu türlü çekimlerin hukuken ne ifade ettiğine biraz değinmek istiyorum. Kiss cam özellikle Amerika’da görülen bir stadyum geleneği. Kameranın spor müsabakalarında yakın çekime aldığı izleyicilerin öpüşmesi bekleniyor, seyirciler eğleniyor, atmosfer yumuşuyor ya da kimi zaman izleyiciler arasında evlenme teklifi edenler de oluyor. Böyle çekimler sonucunda ortaya çıkan görüntülerin hukuki niteliği kişisel veri.

2016’dan beri Avrupa Hukukunda GDPR ve Türk hukukunda KVKK kısaltmaları ile bilinen regülasyonlar kişisel veri niteliğindeki bilgilerin korunmasını sağlayan sistemi anlatıyor. Hem Türk hem de Avrupa hukukuna göre belirli durumlar haricinde kişinin görüntüsünün alınması, toplanması,  kullanımı diğer bir ifade ile “işlenebilmesi” için kişinin rızası gerekiyor.

Kiss Cam uygulaması için izleyicilerden rıza alınıyor mu sorusunun cevabını neyse ki geçen yıl gittiğim Coldplay konserinin hala telefonumda duran biletini incelediğimde buldum. Benim gittiğim 9 Haziran Atina konserinin biletinde görüntü ya da video kaydı alınabileceği ve izleyicilerin herhangi bir yasal hakkının bulunmadığı belirtilmiş. Bu şekilde veri toplanacağı bilgisinin biletin satışı işlemi dahilinde bir koşul olarak önden belirtilmesi ve bir adım daha ileri gidilerek kişinin yasal haklarından önden feragat ettirilmesinin hukuka uygunluğunu tartışmak gerekir. Atina’da gerçekleştirilen konserin görüntülerini alan / toplayan şirketin de Avrupa menşeili olması durumunda GDPR ve örneğin benim fotoğrafım söz konusu ise vatandaşı olduğum ülke yasaları gündeme geleceğinden konu Türk Hukuku çerçevesinde incelenir. Ayrıca, veriler şirketlerin dünyanın başka bir kıtasında bulunan sunucularında depolanıyorsa da veri analizine ilgili bölge hukukunu da dahil etmek gerekiyor. Kısacası, iletişim ve teknoloji çağı sayesinde veri koruma hukuku, en genç ve dinamik hukuk dallarından biri olarak çoğu zaman yerli düzenlemelerle sınırlı kalmıyor.

Astronomer şirketinin CEO’su ve İK yöneticisi olan ikilinin durumuna gelirsek, Boston’ın bağlı bulunduğu Massachusetts (MA) eyaleti için geçerli veri koruma düzenlemelerine göre inceleme yapılmalı. Sosyal medyada gördüğüm Gillette Stadyumu’ndaki konser biletinde ise katılımcıların, seslerinin ya da görüntülerinin her türlü mecrada, her türlü amaçla, ömür boyu ve bedelsiz olarak kullanılmasına geri alınamaz şekilde izin verdikleri belirtilmiş. Biz avukatların sevdiği türden en geniş şekilde yazılmış bir koşul bu. Üstelik görüntülerin kişisel veri hukuku çerçevesinde değil başka bir hukuk alanı olan telif hakları yönünden yapılmış bir düzenleme. Bu sayede izleyicilerin veri hukuku bakımından olası geçersizlik iddialarına karşı bir koruma mekanizması olarak, görüntülerin telif haklarının, görüntüleri elinde bulunduran organizasyon şirketine transfer edildiği düşünülebilir.

Her ne kadar Coldplay solisti Chris Martin konserden hemen sonra artık konser alanlarında kamerasız bölümler de oluşturacaklarını belirtse de bu olay bana Andy Warhol’ün “bir gün herkes 15 dakikalığına ünlü olacak” sözünü anımsattı. Warhol 1968’de böyle bir iletişim ve teknoloji gelişimi yaşanacağını öngörmüş müydü bilmiyorum ama o sözü deneyimlediğimiz günleri yaşadığımız kesin!