Yeni Süreç ilerlerken sorumluluklar

Kürt sorunun demokratik çözümü için eşit yurttaşlık temelinde farklı kimliklerle saygı temelinde bir arada yaşam için gerekli olan zorunlu anayasal ve sistem değişikliği bütün bu eşiklik aşılmasıyla gündem konusu olabilecek konular. Ama şu an o noktada haylı uzaktayız. Siyasal ve toplumsal gerçeklik bunu gösteriyor.

PKK dün, lideri Abdullah Öcalan'ın 27 Şubat 2025 tarihinde örgütüne yaptığı ‘kongreyi toplayın silahları bırakma ve örgütü feshetme kararı alın’ çağrısı doğrultusunda 12. Kongreyi 5-7 Mayıs günlerinde topladıklarını duyurdu.

Kongrede alınan kararların daha sonra açıklanacak olması her zaman olduğu gibi çok çeşitli spekülasyonlara daha doğrusu kendisini siyasi yorumcu olarak taktim edenlerin akla hayale gelmeyecek senaryolar yazılmasının yol açtı, bahanesi oldu.

Artık herkesin kafasına sokması gereken şey PKK' nin Öcalan'ın çağrısının aksine bir karar alabilmesi mümkün değildir alabileceğini düşünmek ancak hayal olabilir

Taraflar arası feshi ve silahları bırakma konularında silahsız taktik savaşı başlamıştır.

Bu taktikleri ne doğru çözüm sürecini iteleyecek ve yön vereceği iki şey belirleyecek. Bölgesel özellikle de Suriye'deki gelişmeler ve İç siyasetimizin sürece yaklaşımları.

Her şeyden önce Kongrenin toplanmış olması yeni süreç açısından üçüncü eşiğin geride kalması anlamına geliyor. Aynı zamanda tarihi bir gelişme.

İlki MHP lideri Devlet Bahçeli'nin PKK lideri Abdullah Öcalan'ı TBMM de PKK’ye çağrı yapması için davet ettiği açıklaması oldu.

İkincisi ise Öcalan'ın 27 Şubat 2025 tarihli ‘Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı’ başlıklı açıklamasıydı. 

Böylece işin nispeten kolay aşamaları geride kaldı. Türkiye, farklı nedenlerle kısmen daha zorlu bir dönemin eşiğinde.

Kongre kararları büyük olasılıkla birkaç günde açıklanacak. PKK'nin feshi ve silahların ilelebet gömülmesi için bir dizi talepler ileri sürmesi hiç de beklenmeyen bir şey değildi.

Bunların neler olduğuna dair spekülasyonlar yapmak yerine sürecin sağlıklı ilerlemesi negatif barış sürecinin (silahların tümden iki taraflı) kalıcılaşması ve kurumsallaşması ve pozitif barış süresinin gelişmesi için kim ne yapmalı, nasıl yapmalı, öncelikler neler olmalı gibi sorulara odaklanmak gerekir.

Açıklanacak kararların bu içiçe gelişmesi gereken birbirini besleyecek süreçlerin gelişim ivmesini önemli oranda belirleyecektir.

PKK'nin dünkü açıklamasıyla birlikte paylaştığı fotoğraf geri dönülmesi hayli zor bir dönüşüm sürecine girildiğinin farkında olduğunun ve bunu kabul ettiğinin kanıtı gibi.

Aksi halde hiçbir biçimde güvenlik bürokrasisine böylesine bir açık delili kendi elleriyle sunmazlardı.

Bu aynı zamanda bir meydan okumanın ve iki taraflı iradenin bir biçimde ortaklık sağlandığının göstergesidir.

Şimdi tarafların ve herkesin toplumsal sorumlulukları daha da artmıştır. Kimsenin kolay kolay kaçamayacağı görev sorumluluklar kendini dayatıyor. Ya da kaçmaya çalışanlar tarihin tozlu rafları en lanetliler arasında yerlerini alacaklarından hiç kuşku yok.

Her şeyden önce yeni sürecin 7 aydır olduğu gibi sadece siyasi liderlerin kararlarıyla ilerlemesinin artık sınırına gelindi.

Silahların bırakılması ve feshi kararları ile sürecin katılımcı ve kurumsal siyasetle sürdürülmesine geçiş bir zorunluk haline gelmiştir.  Güvenlik ile toplumsal ve kurumsal katılımcılık bu evrede kendini bir gereklik olarak dayatmaktadır.

Toplumsal kapsayıcı bir tarz ve yolla sorunlara çözüm üretmenin ilk adımı zaman geçirmeden TBMM devreye sokulması olmalı. Türkiye'nin içinde bulunduğu siyasi konjonktür ve bölgesel gelişmeler özellikle ana muhalefeti göreve çağırıyor.

Ana muhalefeti dışlayan tutumlar süreci riske eden yaklaşım olduğu kadar ana muhalefetin Türkiye'nin ikinci yüzyılını belirleyecek gelişmeye ve bölgesel gelişmelerin seyrinde en etkili rol oynayacak olan Kürt barışını temkinli iyimserlikten siyasal iktidar olma yolumda alternatif projeler üretmeden pasif destekçi kalınması tarihsel yanlış olacaktır.

Gelişmeler CHP’nin bu momentte Kürt sorunun çözümünde oyun kurucu rolünü üstlenmesi gerektiğini gösteriyor.

Bu doğrultuda atacağı her pozitif adım aynı zamanda toplumsal kutuplaşmayı giderecek ve güven artırıcı önlemlerin alınmasının önünü açacaktır.

Bu kapsamda içerde her türden siyasi operasyon ve Kürt güçlerine yönelik askeri harekete son verilmelidir.

Silah bırakanların demokratik toplumsal yasama katılımını sağlayacak gerekli yasal düzenleme zaman geçirilmeden yapılmalıdır.

Bu kapsamda siyasi af, umut hakkı, hasta tutuklular, infaz sistemi gibi bir dizi yasal düzenlemenin planlaması kamuoyuyla paylaşılmalıdır

Kamuoyunu doğrudan, doğru ve zamandandı bilgilendirecek mekanizmalar oluşturulmalıdır.

Yeni çözüm süreci yasal güvenceye kavuşturulmalı, sorumluluk ve görev üstlenenler yasal koruma altına alınmalıdır. Kurum ve kuralları belirlenmelidir.

Kürt sorunun demokratik çözümü için eşit yurttaşlık temelinde farklı kimliklerle saygı temelinde bir arada yaşam için gerekli olan zorunlu anayasal ve sistem değişikliği bütün bu eşiklik aşılmasıyla gündem konusu olabilecek konular. Ama şu an o noktada haylı uzaktayız. Siyasal ve toplumsal gerçeklik bunu gösteriyor.