MENU
  • ÇEVİRİ
  • YORUM
  • YARGI KRİZİ
  • PİYASALAR
  • GÜNDEM
  • DÜNYA
  • EDİTÖRDEN
  • SPOR
  • KÖŞE YAZILARI
  • DOSYA>Seçimin Ardından
  • GENEL
  • KİTAP
  • DOSYA>Avrupa'nın Seçimi
  • DOSYA>Emekliler
  • YAZARLAR
  • FOTO GALERİ
  • WEB TV
  • ASTROLOJİ
  • RÜYA TABİRLERİ
  • HABER ARŞİVİ
  • YOL TRAFIK DURUMU
  • RÖPORTAJLAR
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • E-Bülten
Yeni Arayış
Yeni Arayış
Yeni Arayış
  • ANA SAYFA
  • KÖŞE & YORUM YAZILARI
  • GÜNDEM
  • KATEGORİLER
    • SİYASET
    • EKONOMİ
    • DIŞ POLİTİKA
    • KÜLTÜR SANAT
    • HUKUK
    • TEKNOLOJİ
    • PSİKOLOJİ
    • FELSEFE
    • KENT
    • EDEBİYAT
    • SAĞLIK
    • ASTROLOJİ
    • GEZİ
    • SÖYLEŞİ
    • EKOLOJİ
    • MEDYA
    • EĞİTİM
  • KÜNYE & İLETİŞİM
Kapat

Hazinenin 2002 sevdası

Ana SayfaEkonomi̇Hazinenin 2002 sevdası
Hazinenin 2002 sevdası
26 Kasım, 2024, Salı 07:20
  • yazdıryorum yazfont küçültfont büyüt
M. Coşkun Cangöz
M. Coşkun Cangöz

Hazine, krizin üzerinden yirmi yıldan fazla geçmiş olsa da duyarlılık analizlerinde baz yıl olarak 2002 yılını seçiyor.

Borç stokunun büyüklüğü ve borcun ne şekilde finanse edildiği ekonomik büyümenin sürdürülebilirliği, fiyat istikrarının sağlanması ve finansal piyasaların sağlıklı bir şekilde gelişimi açısından önem taşıyor. Zira, borç dinamiklerinin istikrarsız bir yapıda olduğu, borç portföyünün dışsal şoklara açık olduğu bir ekonomide başta maliye politikası olmak üzere ekonomi politikasının etkin bir şekilde oluşturulması mümkün değil. Nitekim 1994–2001 döneminde yaşadığımız krizlerde de bunu deneyimlemiştik.

Derin bir ekonomik krizin yaşandığı 2001 yılında vergi gelirleri bütçe faiz harcamalarının yüzde 91,7'sini ancak karşılıyordu. Faiz harcamaları tek başına toplam bütçe harcamalarının yüzde 51,6'sını oluşturuyordu. Güçlü Ekonomiye Geçiş programı kapsamında alınan tedbirlerle enflasyonla birlikte faizlerde de gerileme yaşanmıştı. Bunun yanı sıra hayata geçirilen yapısal reformlarla birlikte vergi gelirlerinde de kayda değer artış gözlenmişti. Bu doğrultuda 2002 yılında vergi gelirleri bütçe faiz giderlerinin 1,1 katına yükselmişti. Yani toplanan vergilerle faizi ödeyebilir hale gelmiştik. Aynı dönemde faiz harcamalarının bütçe harcamalarına oranı da yüzde 44,8'e gerilemişti.

Uygulanan ekonomik program sayesinde iç borçlanmanın ortalama vadesi 4,8 aydan 9,4'e aya yükselmiş, faiz oranları da yüzde 99,6'dan yüzde 53,6'ya gerilemişti. Bu dönemde uluslararası piyasada ihraç edilen dolar cinsi tahvillerin faizi ise yüzde 11,5 civarındaydı. 2002 yılında borçlanma koşulları 2001 yılına göre bir miktar iyileşme göstermiş olsa da genel olarak son derece olumsuzdu.

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı

Duyarlılık analizi

Kamu borcunun yatırımcılar tarafından riskli olarak algılandığı koşullarda borçlanma maliyetini etkileyen faiz, döviz kuru ve enflasyon gibi faktörlerin yükselmesiyle birlikte borçlanma faizlerinin de yükseldiğini ve borç dinamiğinin daha da bozulduğunu biliyoruz. Bu durum risk algısının daha da artmasına neden oluyor ve bir kısırdöngü şeklinde faizlerin daha da yükselirken ve borç dinamiği de daha çok bozuluyor.

Borç dinamiğinin dışsal şoklardan olumsuz yönde etkilenmesine yol açabilecek koşulların erkenden tespit edilerek gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak için duyarlılık analizi kullanılıyor.

Bu aracın finansal modellerden biyoloji ve coğrafyaya kadar geniş bir alanda kullanımı söz konusu. Nitekim Hazine de risk yönetimi biriminin kurulduğu 2002 yılından bu yana bazı şok senaryoları karşısında AB tanımlı borcun GSYH’ye oranının alacağı olası değerleri tahmin etmek için duyarlılık analizini kullanıyor. Bu kapsamda Hazine belirli koşulların gerçeklemesi halinde makroekonomik değişkenlerin farklı değerlerinin borç stokunu nasıl etkilediği analiz ediyor.

Hazine, duyarlılık analizlerini her yıl olmasa da yıllık Kamu Borç Yönetimi Raporunda ve aylık Borç Göstergeleri Sunumu’nda yayımlıyor. En son Borç Göstergeleri Sunumunda yer alan analize göre AB tanımlı borç stokunun döviz kuru, faiz oranı ve büyüme şoklarına karşı duyarlılığı 2002 yılına kıyasla önemli oranda iyileşmiş görünüyor.

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı

Benzer şekilde, 2012 yılında yayınlanan Borç Göstergeleri Sunumu’nda da 2010 yılındaki borç stokunun makroekonomik göstergelerdeki değişikliklere karşı duyarlılığı bu defa 2001 yılına kıyasla analiz edilmiş. Buna göre borç stokunun faiz, kur ve büyüme şoklarına karşı duyarlılığı oldukça azalmış bulunuyor.

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı

Hazine aynı analizi 2007 yılına ilişkin olarak yaptığında yine 2002 yılını baz almış. Söz konusu analiz borç portföyünün makroekonomik göstergelerdeki olası değişikliklere karşı duyarlılığının azalmış olduğuna işaret ediyor.

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı

Meğerse risklere duyarlığımız azalmamış

Yukarıdaki tablolara teker teker değil de birlikte bakılacak olursa; 2023 yılına ilişkin analiz sonuçları Hazine borç portföyün döviz kuruna karşı duyarlılığının 2010 yılındaki, hatta 2007 yılındaki seviyenin bile gerisinde olduğu işaret ediyor. Yani risklere karşı duyarlılığımız aslında iyileşme göstermiyor, hatta döviz kuru riskine karşı duyarlılığımız artmış bulunuyor. Bu durum da son yıllarda yoğun bir şekilde ihraç edilmeye başlanılan döviz ve altın cinsi iç borçlanma senetlerinden ve kira sertifikalarından kaynaklanıyor.

Sonuç olarak, aradan 20 yıldan fazla zaman geçmiş olmasına rağmen Hazinenin duyarlılık analizini hala 2001 krizi sonrasında borç portföyünün dışsal şoklara en fazla açık olduğu 2002 yılına kıyasla yapıyor olması son dönemde borç portföyünün risklere duyarlılığında ortaya çıkan bozulmanın göz kaçmasına neden oluyor. Buna sebebiyet vermemek için Hazinenin duyarlılık analizini kayan pencereler şeklinde bir önceki üçüncü ve beşinci yıla kıyasla yapması ve zaman serisi olarak da açıklaması yerinde olacaktır.

Yazarlar sayfasını izyeret ettiniz mi?
HazineBorç

Yorum Yazın

M. Coşkun Cangöz
    M. Coşkun Cangöz

    Bizi Takip Edin
    Facebook
    X (Twitter)
    Instagram
    Linkedin
    Mastodon
    Bluesky
    Köşe Yazarları
    Erol Katırcıoğlu
    Erol Katırcıoğlu Erdoğan’ın Yeni Osmanlısı
    Bahattin Yücel
    Bahattin Yücel Terörsüz Türkiye
    Murat Aksoy
    Murat Aksoy Erdoğan hangi Kürtlerle masaya oturacak?
    İbrahim Özden Kaboğlu
    İbrahim Özden Kaboğlu Suçsuz sayılma hakkı (Savaşta bile korunan sert çekirdek)
    Mustafa Ergen
    Mustafa Ergen Emirden niyete: Yazılımda soyutlama yolculuğu
    Tunay Şendal
    Tunay Şendal Siyasal İslam ve Post-Kemalizm’in hedefi: 1923
    Ali Kılıç
    Ali Kılıç İki kapının arasında kalan ülke 
    Bilgehan Uçak
    Bilgehan Uçak Yunan resmi (2)
    Çağatay Arslan
    Çağatay Arslan Yeliz’in top atışları: Soğuk Savaş’tan kalma ucuz taktikler
    Reha Çamuroğlu
    Reha Çamuroğlu İktidar medyası 
    Bilal Sambur
    Bilal Sambur Kabilecilikle barış olur mu?
    Korhan Gümüş
    Korhan Gümüş Çelik Gülersoy’un sıra dışı kamusal alan deneyimi 
    Bekir Ağırsoy
    Bekir Ağırsoy Venüs'e bakmak Zühre'yi görmek
    İlter Turan
    İlter Turan Aşırı seçkin üretimi sorun yaratabilir
    Hakan Tahmaz
    Hakan Tahmaz PKK’nın silah bırakması ve feshi: Siyasetin gerekleri, toplumsal beklentiler
    Fatih Öztürk
    Fatih Öztürk Yargısal Aktivizm: Yargı eliyle siyaseti şekillendirirken Robert Justin Lipkin’i okumak ve Ran Hirschl’i dinlemek
    Serap Mumcu
    Serap Mumcu Yunan Sanatı’na giriş
    SON GELİŞMELER
    İhraç edilen teğmenlerin avukatlardan açıklama
    İhraç edilen teğmenlerin avukatlardan açıklama
    Saadet Partisi Genel Başkanı Mahmut Arıkan, Yalova'da tersane işçileriyle bir araya geldi
    Saadet Partisi Genel Başkanı Mahmut Arıkan, Yalova'da tersane işçileriyle bir araya geldi
    MSB kararını açıkladı: Teğmenler TSK'dan ihraç edildi
    MSB kararını açıkladı: Teğmenler TSK'dan ihraç edildi
    DEM Parti İmralı Heyeti’nden Pervin Buldan, DTK Eş Başkanı Leyla Güven’i cezaevinde ziyaret etti
    DEM Parti İmralı Heyeti’nden Pervin Buldan, DTK Eş Başkanı Leyla Güven’i cezaevinde ziyaret etti
    instagram gel gel
    Yeni Arayış
    KünyeGizlilik PolitikasıE-BültenRSSSitemapSitene EkleArşiv
    SOSYAL MEDYA BAĞLANTILARI
    FACEBOOKTWITTERINSTAGRAMLINKEDIN

    Yeni Arayış | Onemsoft Haber Yazılımı